Seniorze, ćwicz na zdrowie!

Darmowe zajęcia biegowe oraz nordic walking – popularną formę aktywności dla osób powyżej 60. roku życia oferuje program „Senior w dobrej formie” Fundacji MultiSport oraz Polskiego Stowarzyszenia Nordic Walking.

• Seniorzy rzadko uprawiają sport
• „Senior w dobrej formie”.
• Nordic Walking i trening siłowy
• Polski senior schorowany i samotny

Seniorzy rzadko uprawiają sport

Polscy seniorzy są mało aktywni fizycznie. Rzadko uprawiają sport. Pokazują to zarówno badania na dużych próbach, jak PolSenior2, jak i te na mniejszych. Wielu z nich nie podejmuje żadnej aktywności fizycznej nawet raz w tygodniu. Dlatego powstał pilotażowy program „Senior w dobrej formie”.

W czasie treningów w programie elementy sportowe połączą się z edukacyjnymi. Seniorzy mogą też dowiedzieć się więcej m.in. o roli aktywności fizycznej w zdrowym życiu czy o prawidłowym odżywianiu. Zajęcia prowadzone są przez wykwalifikowaną kadrą trenerską i instruktorską.

Nordic Walking i trening siłowy

– Odpowiednia częstotliwość i intensywność ćwiczeń są kluczowe dla zdrowia seniorów. Zaniedbanie tego obszaru może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Aktywność fizyczna stanowi istotny element profilaktyki zdrowotnej, obejmującej również aspekty zdrowia psychicznego. Nordic Walking oferuje liczne korzyści dla zdrowia seniorów. W tym poprawę kondycji fizycznej, wzmacnianie mięśni, a także korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy.

Dodatkowo sprzyja poprawie koordynacji ruchowej oraz redukcji napięcia psychicznego. To przekłada się na ogólny pozytywny wpływ na zdrowie psychofizyczne seniorów – podkreśla dr Tomasz Półgrabski, Prezes Fundacji MultiSport.

– W treningu siłowym dla osób starszych kluczowe jest dostosowanie ćwiczeń do własnych możliwości. Skuteczne są ćwiczenia z ciężarem własnego ciała, takie jak:

• przysiady,
• zakroki,
• pompki w oparciu o stół.

Ważne są także konsultacje ze specjalistami. Ponieważ mogą pozwolić seniorom odpowiednio pokierować swoimi ćwiczeniami, których efekty będą widoczne w codziennym życiu – mówi Piotr Czyżewski, trener sportowy i ekspert ds. wellbeingu w Benefit Systems.

Polski senior schorowany i samotny

Badanie PolSenior (II edycja) pokazuje, że w Polsce średnia liczba lat przeżytych w dobrym stanie zdrowia (health adjusted life expectancy, HALE) jest o ponad 8 lat krótsza niż oczekiwana długości życia (life expectancy, LE). Na poziomie indywidualnym często taka różnica oznacza całe lata życia w nie najlepszym stanie zdrowia. W zależności od innych osób.

Autorzy PolSeniora wskazują, że wśród osób starszych w Polsce (czyli w wieku 60 lat i więcej) niemal 10 proc. wykazywało co najmniej jeden deficyt odnośnie podstawowych czynności dnia codziennego (np. przygotowanie sobie posiłku, samodzielne zadbanie o higienę). A ponad 24 proc. zaklasyfikowano jako niesprawne w złożonych czynnościach dnia codziennego.

Z wiekiem wzrastał odsetek osób niesprawnych. Zarówno z niesprawnością umiarkowaną, jak i ciężką. W starszych grupach wiekowych dochodzi również do rosnącej liczby upadków, często powikłanych złamaniami. A warto pamiętać, że upadek z towarzyszącym złamaniem to w starszym wieku jeden z głównych powodów prowadzących do zgonu.

Przy czym warto wiedzieć, że w naukach społecznych i medycznych mówi się o pomyślnym starzeniu się (successful ageing). Czyli takim, w którym udało się zminimalizować niekorzystny wpływ środowiska, chorób oraz stylu życia. Jednym z niezbędnych elementów takiego sukcesu jest aktywność fizyczna.

Dlaczego warto ćwiczyć?

Główny motywator, wg raportu Polsenior2, to:

• „dla zdrowia” (74,5 proc.),
• „dla przyjemności” (53 proc.),
• „z potrzeby wypoczynku” (33,6 proc.).

Osoby z wykształceniem ponadpodstawowym częściej niż te z niższym poziomem wykształcenia wymieniały „potrzebę wypoczynku”. Natomiast mieszkańcy największych miast częściej niż osoby zamieszkałe na wsi motywowały swoją aktywność fizyczną chęcią „zabicia czasu” i spędzenia go w towarzystwie.

Równie ważna, jak motywacja, jest przyczyna zmniejszenia się aktywności fizycznej. I jest nią w Polsce wiek. Częstość krótkich spacerów była niższa o 55 proc. w grupie wieku ≥ 90 lat w porównaniu z grupą wieku 60–64 lata. Inne formy aktywności stanowiły jeszcze mniejsza.

Coraz więcej seniorów odczuwa samotność. Aktywny tryb życia niweluje to poczucie. Potwierdzają  to badania opublikowane w Geriatric Nursing – aktywność fizyczna wiąże się z niższym prawdopodobieństwem izolacji społecznej. W przypadku umiarkowanie ćwiczących seniorów ryzyko to spada o 31 proc. A w przypadku ćwiczących intensywnie – o 35 proc.

– Interesujące wnioski płyną z obserwacji osób ćwiczących w grupie. Zajęcia odbywające się w obecności innych osób spowodowały spadek niepokoju oraz poczucia samotności, a wzrost optymizmu i poczucia przynależności – mówi psycholog Joanna Mikołajczak.

Autorzy raportu Polsenior2 proponują, aby:

• Promować dłuższe spacery, np. jako lokalne inicjatywy zwiedzania miasta i okolic, utrzymywać dostęp i możliwość korzystania z siłowni, ogródków działkowych lub organizować wycieczki piesze, podtrzymywać i zapewniać bezpieczeństwo przemieszczania się rowerem.
• Edukować lekarzy, a w szczególności lekarzy rodzinnych, i fizjoterapeutów, aby potrafili ocenić możliwości osób starszych co do wysiłku i korzyści płynących z aktywności fizycznej.
• Upowszechniać i rozwijać siłownie na świeżym powietrzu – to ważne z uwagi na małą popularność ćwiczeń oporowych oraz ich istotne znaczenie dla przeciwdziałania utracie masy i siły mięśniowej.

***

Celem programu „Senior w dobrej formie” jest zwiększenie poziomu aktywności fizycznej i integracja, tworzenie aktywnej społeczności. Program współfinansowany jest przez Ministerstwo Sportu i Turystyki.

Mimo niskiego poziomu aktywności, jaki wykazują seniorzy w Polsce, z badań wynika, że zdają sobie oni sprawę z korzyści psychofizycznych wynikających z ruchu. Już 41 proc. aktywnych osób w grupie 60+ za najsilniejszy motywator do podejmowania aktywności fizycznej wskazuje profilaktykę zdrowotną. A 26 proc. dostrzega w aktywnym stylu życia relaks i przyjemność. Dla co dziesiątego (12 proc.) głównym motywatorem do ćwiczeń jest poprawa nastroju. A dla 5 proc. zalecenia lekarza. Co więcej, 78 proc. osób po 60 roku życia zgadza się, że zwiększenie poziomu aktywności fizycznej wpływa na poprawę zdrowia psychicznego. Natomiast 75 proc. zauważa jej wpływ na redukcję stresu i złych emocji.

Beata Igielska, serwis Zdrowie

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.