Badania wymiany gazowej pacjenta kwalifikowanego do wentylacji – badania siły mięśniowej

Proste badania siły mięśni oddechowych pozwalają na ocenę nie tylko aktualnej efektywności wentylacyjnej chorego, ale także skuteczności eliminacji wydzieliny z dróg oddechowych, rezerw wentylacyjnych na wypadek na przykład infekcji czy ryzyka wystąpienia hipowentylacji nocnej.

Osłabienie siły mięśniowej jest powszechne nie tylko w chorobach nerwowo-mięśniowych. Deformacje klatki piersiowej, nieprawidłowe ustawienie przepony, zwiększenie oporów w drogach oddechowych i zmęczenie mięśni oddechowych skutkuje pogorszeniem funkcji mięśni oddechowych i w konsekwencji efektywności wentylacyjnej także w innych chorobach przebiegających z hipowentylacją pęcherzykową.

Sniff test

Dla globalnej oceny siły wdechowych i wydechowych mięśni oddechowej stosuje się tradycyjnie SNIFF test. A w jego ramach testy:

• SNIP (sniff nasal inspiratory pressure – maksymalne ciśnienie wdechowe przez nos,
• MIP (maximal inspiratory pressure – maksymalne ciśnienie wdechowe przez usta)
• MEP (maximal expiratory pressure – maksymalne ciśnienie wydechowe przez usta).

Dla każdego testu wykonujemy po kilka prób, wybierając wartość najlepszą.

Chorzy z chorobami nerwowo-mięśniowymi nie zawsze są w stanie wykonać kilka prób wymagających utrzymania szczelności między wargami a ustnikiem. W takich przypadkach jedynym wykonalnym testem jest SNIP.

Wartości SNIP i MIP korelują ze sobą ale nie są to badania równorzędne. Rodzaj wysiłku i sposób wykonywania wdechu są różne.

Mimo że badania w ramach SNIFF test są proste, ich wyniki dobrze korelują z innymi. Również bardziej złożonymi testami oceniającymi siłę mięśni oddechowych. Siła mięśni oddechowych zmniejsza się z wiekiem i zależna jest od płci badanego. Dla większości schorzeń przyjmuje się wartość badań testu SNIFF poniżej 40 cm H2O za graniczną. Wyniki poniżej tej wartości wskazują na wysokie ryzyko hipowentylacji nocnej.

Wartości poniżej 30 cm H2O pojawiają się przy hipowentylacji dziennej. MIP poniżej 40 cm H2O wskazuje również na znaczne zaburzenie mechaniki oddychania.

U większości chorych z chorobami nerwowo–mięśniowymi związany jest:

• z istotnym spadkiem FVC (<50%)
• znacznym pogorszeniem przeżywalności (mediana okresu przeżycia 6 miesięcy).

Peak flow

Siła mięśni wydechowych decyduje o skuteczności kaszlu i jest szczególnie istotna w czasie infekcji, w celu eliminacji wydzieliny z dróg oddechowych. Szybkość przepływu szczytowego w czasie kaszlu (PCF peak cough flow) jest bezpośrednio związana ze zdolnością do eliminacji wydzieliny. Wartości PCF poniżej 160 L/min są uważane za niewystarczające dla zapewnienia skutecznego kaszlu. Przy wartościach poniżej 270 L/min zaleca się, szczególnie u chorych z chorobami nerwowo-mięśniowymi, wprowadzenie ćwiczeń kaszlu wspomaganego z powodu wysokiego ryzyka dekompensacji oddechowej w trakcie infekcji górnych dróg oddechowych.

Podobnie jak w czasie badania SNIFF test, wyniki pomiarów PCF mogą być nieadekwatne w przypadku niemożności utrzymania szczelności między ustnikiem a wargami badanego.

Spirometria

Badanie spirometryczne służy raczej diagnostyce choroby podstawowej niż ocenie ryzyka hipowentylacji nocnej, zwłaszcza u chorych z POCHP.

Wykazano jednak, u chorych z chorobami nerwowo-mięśniowymi i ze skoliozami, korelację pomiędzy spadkiem VC poniżej 40% a występowaniem hipowentylacji nocnej.

Należy także pamiętać, że VC może być przez długi czas niewiele zmienione w pozycji siedzącej, natomiast dramatycznie spadać po ułożeniu chorego na plecach. Spadek VC o ponad 25% jest czułym i specyficznym wykładnikiem osłabienia przepony i zwiększonego ryzyka hipowentylacji i desaturacji nocnych. U chorych z obustronnym porażeniem przepony spadek PCF po ułożeniu w pozycji na wznak może wynosić nawet 40-50%.

Źródła:

Wentylacja mechaniczna. Teoria i praktyka, red. Dariusz Maciejewski, Katarzyna Wojnar-Gruszka, artykuł: “Wentylacja Domowa” Zbigniew Szkulmowski, wyd. Alfa-medica press, 2016 r.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.