Afazja – gdy pacjent przestaje mówić i rozumieć język

Wyobraź sobie, że pewnego dnia tracisz zdolność formułowania myśli w słowa. Albo przestajesz rozumieć, co mówią do Ciebie bliscy. Afazja to codzienność wielu chorych po urazach mózgu, np. po wypadkach czy udarach.

• Afazja – definicja
• Rodzaje afazji
• Diagnoza i terapia afazji

Czym jest afazja?

Afazja bywa definiowana przez specjalistów różnie. W uproszczeniu rozumie się ją jako utratę zdolności posługiwania się językiem. Dotknięty nią chory nie potrafi przekazać (często również zrozumieć), treści przekazywanych za pomocą języka: mówionego, pisanego. Niektórzy chorzy tracą również umiejętność posługiwania się gestami, mimiką itp.

Kiedy dochodzi do afazji?

Do afazji dochodzi wskutek uszkodzenia odpowiedzialnych za mówienie i rozumienie mowy struktur mózgowych. Pacjent traci zdolność porozumiewania się ze światem, choć wcześniej z tej umiejętności z powodzeniem korzystał.

Afazja – zaburzenia mowy i rozumienia

Zwykle afazja pojawia się nagle.

– Chory nie jest w stanie wypowiedzieć się (afazja ruchowa) albo też nie rozumie, co do niego mówią inni (afazja czuciowa). Może też wystąpić afazja mieszana (ruchowo-czuciowa), czyli pacjent nie jest w stanie zrozumieć mowy ani się wypowiadać. Ten rodzaj afazji w praktyce zdarza się najczęściej – tłumaczą Tatiana Lewicka i Anna Szmal, autorki artykułu „Afazja jako zaburzenie mowy po urazie mózgu – studium przypadku”.

Rodzaje afazji

Afazja ruchowa – chory dokładnie wie, co chciałby powiedzieć, ale gdy próbuje to zrobić, z jego ust wydobywają się przypadkowe dźwięki lub słowa nie wiążące się w komunikat, który chciał przekazać.
Zdarza się, że chory zastępuje brakujące słowa innymi, popełnia błędy gramatyczne, nie buduje zdań lub powtarza słowa.

Afazja czuciowa – chory nie rozumie pytań, poleceń, wypowiadanych zdań i słów. W łagodnej postaci (częściowa afazja czuciowa), nawet jeśli zachowuje zdolność mówienia, źle rozumie, co mówią do niego inni.

Częściowa afazja bywa nazywana dysfazją.

Przyczyny afazji

Specjaliści zgodnie podkreślają, że afazja zawsze jest groźnym objawem. Wynika z uszkodzenia lub niedokrwienia mózgu i nigdy nie wolno jej lekceważyć.
Przyczyny afazji:

• udar mózgu
• guzy mózgu (w tym nowotwory)
• urazy mózgu
• miejscowe stany zapalne
• miażdżyca tętnic mózgowych.

Co robić w razie wystąpienia afazji?

Jeśli chory jest przytomny, powinien niezwłocznie poinformować kogoś ze swojego otoczenia o pojawieniu się afazji.

Afazja może zwiastować stan zagrożenia życia, zatem niezwłocznie należy wezwać pogotowie, dalszą ocenę stanu pacjenta pozostawiając w rękach wykwalifikowanego personelu medycznego.

Diagnoza afazji

Z uwagi na złożoność zagadnienia afazji, a także różnice w jej nasileniu i objawach, postawienie diagnozy bywa dla specjalistów problematyczne.

Opiera się na ocenieniu uszkodzenia poszczególnych czynności mowy oraz ustaleniu programu terapii. A to wymaga przeprowadzenia rzetelnej diagnozy funkcjonalnej.

Przeprowadza się również diagnozę:

•  lokalizacyjną – której celem jest zidentyfikowanie uszkodzonej struktury mózgu
•  dynamiki zmian – określającej narastanie i ustępowanie zaburzeń
•  efektywności terapii – czyli porównywanie wyników badania wstępnego, badań kontrolnych oraz badania końcowego.

Terapia afazji

Większość specjalistów jest zgodnie twierdzi, ze terapia afazji powinna być ukierunkowana na komunikację, a nie na samą mowę, bowiem nadrzędnym celem terapii jest to, by pacjent mógł się porozumiewać z otoczeniem.

Leczenie afazji to skomplikowany proces, w którym wiele zależy od właściwego określenia celów terapii.

Składają się na nie cele:

• adaptacyjne – związane z przystosowaniem pacjenta do trudności, z którymi musi się zmierzyć
• kompensacyjne – czyli związane z pracą nad odbudową utraconych funkcji.

Od czego zależy skuteczność terapii?

Afazja może ustąpić wskutek przejmowania funkcji jednego obszaru mózgu przez inny. Jest to jednak skomplikowany proces, w którym wiele zależy od:

• stopnia, rodzaju i głębokości uszkodzeń mózgu
• od chorego – wieku, stanu psychicznego i fizycznego oraz momentu,
  momentu w którym zaczyna pracować nad przywróceniem mowy
• terapii – częstotliwości spotkań z terapeutą, trafności dobranych metod pracy.

Artykuł powstał we współpracy z:

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.