Smog: niższy próg alarmowy dla pyłu PM10 już na jesieni?

Wartość stężenia pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu, przy której ogłasza się w Polsce alarm smogowy jest 2-krotnie wyższa niż na Słowacji. 3-krotnie wyższa niż na Węgrzech.  4-krotnie wyższa niż we Francji. Trwają jednak prace nad zmianą przepisów. Polacy mają być ostrzegani o niebezpiecznym zanieczyszczeniu powietrza przy dużo niższych niż obecnie poziomach.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z 2012 r., w Polsce alarm smogowy dla pyłu PM10 ogłaszany jest po przekroczeniu średniodobowej wartości 300 mikrogramów na metr sześcienny powietrza. Obowiązujący poziom informowania w przypadku PM10 wynosi 200 mikrogramów. Polskie normy są obecnie najbardziej liberalne w Unii Europejskiej, a polskie miasta należą do najbardziej zanieczyszczonych smogiem w Europie.

Tymczasem, zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wskazują, że dopuszczalne stężenia dobowe dla pyłu PM10 nie powinny przekraczać 50 mikrogramów.

Czytaj także: W czasie smogu nie ćwicz na zewnątrz! 

Walka ze smogiem nabiera tempa

Walka ze smogiem w Polsce nabiera jednak coraz większego tempa. Minister Zdrowia, na prośbę Ministerstwa Środowiska, wydał właśnie rekomendację w sprawie poziomu informowania i alarmowania dla średniodobowego stężenia pyłu PM10 w powietrzu. Przewiduje ona znaczne zmiany w tym zakresie.

– Minister Zdrowia rekomenduje poziom informowania wynoszący 60 µg/m3 oraz poziom alarmowy wynoszący 80 µg/m3 dla stężenia średniodobowego pyłu PM10. Wdrożenie skutecznych działań krótkoterminowych, tj. takich, które nie dopuściłyby do dalszego wzrostu narażenia, daje szansę na zapobiegnięcie odpowiednio, 75 proc. i 50 proc. negatywnych skutków zdrowotnych związanych z przekroczeniami dopuszczalnych dobowych stężeń PM10 – czytamy w rekomendacji.

Zarówno lekarze, jak i ekolodzy protestowali przeciwko obowiązującym w Polsce progom. Trwało to wiele lat. Przekonywali, że są zbyt wysokie i przez to nie chronią dobrze zdrowia publicznego. Często przytaczali przykłady innych krajów UE. Tych, w których alarmy smogowe ogłaszane są z reguły przy dużo niższych poziomach zanieczyszczenia pyłem PM10. Na przykład we Francji to 80 µg/m3 dla stężenia średniodobowego.

Zespół roboczy ds. wpływu zanieczyszczenia powietrza na zdrowie przekonuje, że dzięki obniżeniu progów informowania i alarmowania uda się zapobiec wielu niepotrzebnym (możliwym do uniknięcia) hospitalizacjom. Zwłaszcza kardiologicznym i pulmonologicznym oraz przedwczesnym zgonom. Eksperci szacują, że blisko 45 tys. osób rocznie umiera w Polsce przedwcześnie na skutek ekspozycji na pyły zawieszone.

Co to jest pył PM10?

Jest to mieszanina zanieczyszczeń w postaci cząstek stałych i kropelek cieczy utrzymujących się w powietrzu. Pył PM10 składa się z cząstek substancji organicznych i nieorganicznych o średnicy do 10 mikrometrów. Pyły zawieszone – zarówno PM10 jak i drobniejszy PM2,5 – mogą zawierać różne substancje toksyczne. Na przykład:

• benzo(a)piren,
• metale ciężkie,
• siarkę,
• dioksyny
• furany.

Zawierają też alergeny.

Eksperci podkreślają, że w przypadku przekroczenia progów ostrzegawczych na danym terenie zareagować muszą, poza samymi mieszkańcami, także odpowiednie służby (centra zarządzania kryzysowego) oraz władze lokalne. Ich zadaniem jest nie tylko skutecznie poinformować o zagrożeniu mieszkańców regionu, lecz także podjąć różnego rodzaju krótkoterminowe działania zaradcze, które mają ograniczyć poziom zanieczyszczeń. Chodzi m.in. o kontrole palenisk domowych pod kątem spalania odpadów, czasowy zakaz palenia w kominkach czy czasowe ograniczenie ruchu pojazdów, zwłaszcza w centrach miast.

Pełnomocnik premiera ds. Programu Czyste Powietrze Piotr Woźny informował niedawno Polską Agencję Prasową, że nowe poziomy alarmowania o smogu, dzięki którym mielibyśmy być częściej ostrzegani przed dużym zanieczyszczeniem powietrza, mogą się pojawić dopiero jesienią, przed sezonem grzewczym. Potrzebna jest do tego nowelizacja rozporządzenia Ministra Środowiska.

Jak zadbać o zdrowie podczas dużego smogu?

• Nie należy wychodzić na spacery i uprawiać sportu na dworze.
• Wychodząc na zewnątrz warto założyć maskę przeciwpyłową.
• W pomieszczeniach warto włączyć odpylacze powietrza.
• Osoby cierpiące na choroby układu krążenia lub oddechowego powinny zachować szczególną ostrożność i czujność (warto skontaktować się z lekarzem).

Na koniec przypomnijmy jeszcze, gdzie można znaleźć aktualne dane na temat zanieczyszczenia powietrza w danym regionie. Otóż, z mocy prawa, system monitoringu jakości powietrza prowadzony jest przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska. Wszystkie dane na temat jakości powietrza w Polsce można znaleźć również na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

Wiktor Szczepaniak, zdrowie.pap.pl

Źródła:

1. Rekomendacja Ministra Zdrowia ws. poziomu informowania i alarmowania dla średniodobowego stężenia pyłu PM10.
2. Uzasadnienie zmiany progów informowania i alarmowania opracowane przez zespół roboczy ds. wpływu zanieczyszczenia powietrza na zdrowie przy Ministerstwie Zdrowia.
3. Serwis internetowy FAPPS

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.