Zmęczenie, bladość, łatwe powstawanie siniaków a także krwawienia często są mylone z naturalnymi procesami starzenia. A mogą wskazywać na zespoły mielodysplastyczne (MDS), które stanowią istotne zagrożenie dla zdrowia. Zwłaszcza starszych osób.

  • MDS – co to jest
  • Częściej chorują mężczyźni…
  • Diagnoza
  • Chorobę można spowolnić, złagodzić jej objawy, a także zapobiec powikłaniom

Zespoły mielodysplastyczne to zaburzenie szpiku kostnego. Choć rzadkie, może prowadzić do poważnych zaburzeń: anemii, częstych infekcji a także zwiększonego ryzyka ostrej białaczki szpikowej. Wczesne wykrycie i leczenie MDS znacznie poprawia rokowania i jakość życia pacjentów.

MDS to zróżnicowana grupa nowotworów układu krwiotwórczego, charakteryzujących się nieprawidłową produkcją komórek krwi w szpiku kostnym. Mogą występować w różnych formach, od łagodnych – początkowo nie wymagających leczenia, do ciężkich – stanowiących bezpośrednie zagrożenie życia. Często diagnozuje się je u osób starszych. Objawy MDS mogą być niespecyficzne, a diagnoza wymaga szczegółowych badań krwi i szpiku kostnego:

  • ogólne osłabienie;
  • zawroty głowy;
  • zaburzenia odporności.

Częściej chorują mężczyźni…

… a oni dużo rzadziej, niż kobiety chodzą do lekarza. Przez ostatnią dekadę odsetek mężczyzn korzystających z usług medycznych wynosił od 55 proc. do 64 proc.; w przypadku kobiet ten odsetek był o około 10 proc. wyższy. Roczna szacunkowa częstość zachorowań wynosi 4:100 000, co wskazywałoby, że MDS jest bardzo rzadką chorobą. Ale już statystyki w odniesieniu do starszych osób wyglądają zupełnie inaczej.

– W Polsce na zespoły mielodysplastyczne chorują najczęściej osoby powyżej 60. roku życia. W tej grupie liczba zachorowań wynosi 7-35 przypadków na 100 000 osób/rok. Częstość występowania MDS rośnie razem z wiekiem. A średnia wieku zachorowania w Polsce wynosi ok. 71 lat. Nie oznacza to jednak, że osób młodszych ta choroba nie dotyczy. Zdarzają się takie przypadki zachorowań nawet u dzieci — wyjaśnia dr Marek Dudziński z Fundacji Saventic.

Objawy MDS – szczegóły

Przyczyny nie są w pełni poznane. Natomiast czynniki ryzyka to:

  • starszy wiek;
  • wcześniejsze leczenie chemioterapią lub radioterapią;
  • ekspozycja na niektóre związki chemiczne np. benzen;
  • narażenie na działanie dymu tytoniowego.

Najczęstszym objawem MDS jest niedokrwistość, która prowadzi do osłabienia i zmęczenia nieustępującego nawet po odpoczynku. Niedobór czerwonych krwinek utrudnia dostarczanie tlenu do komórek organizmu, co przekłada się na ogólne osłabienie i pogorszenie funkcji wszystkich narządów. W niektórych przypadkach MDS może prowadzić do niewydolności serca, co dodatkowo zwiększa zmęczenie i może prowadzić do poważniejszych komplikacji. Innym objawem niedokrwistości jest bladość skóry i błon śluzowych. Zaburzenia w produkcji białych krwinek zwiększają podatność na infekcje, w tym ciężkie zakażenia bakteryjne i grzybicze. Pacjenci z MDS są również bardziej narażeni na krwawienia z powodu niedoboru płytek krwi, które są istotnym elementem w procesie krzepnięcia krwi. W rzadszych przypadkach może dojść do powiększenia węzłów chłonnych, wątroby i śledziony.

Dodatkowo część pacjentów z MDS, może mieć w swoim organizmie nieprawidłowe komórki odpowiadające za nocną napadową hemoglobinurię (PNH). Ich wykrycie w kontekście MDS ma znaczenie kliniczne, ponieważ może wpływać na wybór metody leczenia i przewidywanie przebiegu choroby. O skierowaniu na dodatkowe badania powinien zdecydować lekarz, zwłaszcza jeśli pacjent ma objawy wskazujące na PNH, takie jak hemoliza (niszczenie czerwonych krwinek), ciemny mocz czy skłonność do zakrzepów.

Diagnoza

– Diagnoza MDS jest złożona. Wymaga przeprowadzenia licznych specjalistycznych badań. Najczęściej stawiana jest przez hematologa. MDS podejrzewa się szczególnie u pacjentów, u których przez dłuższy czas utrzymuje się stwierdzony w badaniu morfologii krwi a także niewyjaśniony innymi przyczynami, niedobór krwinek. Najczęściej czerwonych (anemia), ale także płytkowych (małopłytkowość) i białych (leukopenia).

Do potwierdzenia MDS konieczna jest biopsja aspiracyjna szpiku kostnego, która pozwala na bezpośrednią ocenę komórek krwiotwórczych, ich odsetka i dojrzewania. Kolejnym koniecznym krokiem są badania genetyczne – cytogenetyczne i molekularne – pozwalające na stwierdzenie charakterystycznych zaburzeń genetycznych w komórkach krwiotwórczych. Wyniki tych badań pomagają nie tylko w rozpoznaniu, ale również w określeniu podtypu MDS i mogą mieć wpływ na wybór leczenia. MDS ma wiele podtypów, istotnie różniących się objawami, rokowaniem i leczeniem — komentuje dr Marek Dudziński.

Chorobę można spowolnić, złagodzić jej objawy, zapobiec powikłaniom

Większość chorych ma objawy choroby i wymaga leczenia. U pacjentów z grup niższego ryzyka stosuje się przetoczenia preparatów a także leki wspomagające produkcję komórek krwi. Wśród chorych wyższego ryzyka stosuje się chemioterapię.

Jedyną metodą dającą możliwość całkowitego wyleczenia MDS jest allogeniczny przeszczep szpiku kostnego. Z uwagi na możliwe powikłania ta metoda jest stosowana u młodszych chorych; bez istotnych chorób współistniejących, u których nie powiodło się standardowe leczenie.

Ważne jest holistyczne podejście do pacjenta, uwzględniające wsparcie psychologiczne, dietetyczne a także rehabilitacyjne, które mogą pomóc w radzeniu sobie z objawami choroby i poprawie ogólnego samopoczucia.

Beata Igielska, zdrowie.pap.pl

Źródła:
  1. Na podstawie informacji prasowej

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.

Jeśli jesteś zainteresowany otrzymywaniem informacji o nowych publikacjach - zapisz się do naszego newslettera.

Zobacz także