Polskie Towarzystwo Chorób Płuc o koronawirusie i COVID-19

Polskie Towarzystwo Chorób Płuc w jednym z opracowań zebrało aktualną wiedzę o koronawirusie SARS Cov-2 i przebiegu choroby COViD-19. Warto skonfrontować ją z obiegowymi teoriami, niekoniecznie prawdziwymi, krążącymi w mediach.

Choroba COVID-19 wywołana przez koronawirusa SARS-CoV-2 została po raz pierwszy opisana w Chinach, w Wuhan, stolicy prowincji Hubei w końcu 2019 roku. Bardzo dynamiczny rozwój a także szybkie rozprzestrzenianie się zakażenia spowodowało, że 11 marca 2020 r. Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła pandemię COVID-19. Pierwszy przypadek zakażenia wirusem SARS-CoV-2 w Polsce stwierdzono 4 marca 2020 roku. Z danych Uniwersytetu Johns Hopkins z dnia 1.09.2020 r. wynika, że choroba COVID-19, wywołana przez nowego koronawirusa SARS-CoV-2, została potwierdzona u ponad 25,5 mln osób na świecie. A liczba zgonów wyniosła ponad 850 tysięcy.

W Polsce oficjalne raporty Ministerstwa Zdrowia wskazują, że liczba zakażonych na dzień 1.09.2020 r. osób wynosiła ponad 67 tysięcy. Liczba zgonów – ponad 2000. Liczba nowych przypadków w ciągu doby jest relatywnie stała. Oscyluje w granicach 550-800, z różnym natężeniem w zależności od regionu kraju.. (Dane z połowy października 2020 r. mówią już o ponad 130 tys. zakażonych, ponad 3 tys. osób zmarłych, a o transmisji wirusa mówi się że dotyczy wielu małych ognisk. Sytuacja uległa więc diametralnej zmianie – dop. red.).

Głównie drogą kropelkową

Aktualna wiedza wskazuje, że główną drogą transmisji zakażenia wirusem SARS-CoV-2 jest droga kropelkowa. A także bezpośredni kontakt z zanieczyszczonymi powierzchniami i przeniesienie zakaźnego materiału na błony śluzowe jamy ustnej, nosa i oczu. Przyjmuje się, co było podstawą do stworzenia zaleceń o zachowaniu odstępu pomiędzy kolejnymi osobami w przestrzeni publicznej, że kropelki wydzieliny zawierające wirusa nie przemieszczają się na odległość > 2 m. Z części badań wynika jednak, że chmura aerozolu z wydzieliną może przemieszczać się na odległość 4, a nawet 8 m.

Należy również zwrócić uwagę na doniesienia sugerujące możliwość przenoszenia się wirusa również z powietrzem. Wirus SARS-CoV-2 zawieszony w aerozolu generowanym przez pacjenta zachowuje żywotność przez co najmniej 3 godz. Jest bardziej stabilny na powierzchni z plastyku lub nierdzewnej stali niż na miedzi lub papierze/kartonie. Może zachować żywotność, ale przy bardzo istotnie zmniejszonym mianie, nawet przez 72 godz.

Koronawirus jest stwierdzany w:

• wydzielinie z nosa i gardła
• plwocinie
• łzach
• stolcu
• krwi zakażonych osób.

Kliniczne znaczenie tych obserwacji nie zostało jednak jednoznacznie określone. Przyjmuje się, że okres inkubacji wirusa wynosi do 14 dni. Mediana czasu od zakażenia do wystąpienia objawów oceniana jest obecnie na 5,1 dnia (95% CI 4,5-5,8 dni).

Kiedy pojawiają się objawy?

U około 2,5% chorych objawy pojawiają się w okresie 2,2 dnia od zakażenia. A u 97,5% w okresie 11,5 dni (od 2 do 14 dni). Dostępne publikacje podkreślają, że chociaż największe ryzyko transmisji dotyczy osób objawowych, to możliwe jest również przeniesienie infekcji przez osobę, która pomimo zakażenia nie prezentuje objawów typowych dla COVID-19. Dokładna częstość występowania bezobjawowych zakażeń nie została określona. Waha się od około 20% do 40-45%. A według części autorów nawet do ponad 80%. Tak duże rozbieżności w szacunkach mogą wynikać przede wszystkim z braku długotrwałej obserwacji zakażonych. Nie pozwala to na różnicowanie bezobjawowego przebiegu zakażenia od pacjentów presymptomatycznych, u których zakażenie rozpoznano przed pojawieniem się pierwszych objawów COVID-19. W jednym z opracowań wykazano, że przyczyną około 13% zachorowań może być transmisja zakażenia od chorych presymptomatycznych.

Jak przebiega COVID-19

Przebieg kliniczny COVID-19 jest bardzo zróżnicowany:

• u około 80% chorych jest zazwyczaj łagodny
• w przypadku 14% choroba ma ciężki przebieg z silną dusznością, łagodną hipoksemią i zajęciem > 50% powierzchni płuc
• u około 5% przebieg może być krytyczny z niewydolnością oddychania, wstrząsem i/lub wielonarządową niewydolnością.

Śmiertelność z powodu COVID-19

Śmiertelność z powodu COVID-19 waha się w zależności od regionu geograficznego. Autorzy z Chin ogólną śmiertelność oceniają na 2,3%, z istotnym zwiększeniem odsetka zgonów do 14,8% w grupie wiekowej > 80. lat. Dane z początkowego okresu pandemii we Włoszech wskazują, że ogólna śmiertelność z powodu COVID-19 wynosiła 7,2%. W grupie chorych w krytycznym stanie śmiertelność:

• w Chinach sięgała 61%,
•  USA – około 50%,
• a śmiertelność w jednym z OIT w Lombardii oceniono na 26%.

Okres zakaźności chorego zakażonego SARS-CoV-2 nie został dokładnie ustalony. Należy również pamiętać, że obecność materiału genetycznego wirusa w wydzielinie z dróg oddechowych pacjenta nie jest równoznaczna z zakaźnością. Czas wydalania RNA wirusa z organizmu chorego jest bardzo różny, ale wydaje się mieć związek z ciężkością choroby.

W jednym z opracowań wykazano, że prawdopodobieństwo eliminacji wirusa w ciągu pierwszego tygodnia od zachorowania jest większe w grupie bezobjawowych chorych niż w u chorych zgłaszających objawy COVID-19. W innym opracowaniu medianę czasu do eliminacji wirusa w grupie chorych na COVID-19 o umiarkowanym przebiegu, niewymagających hospitalizacji w oddziale intensywnej terapii oceniono na 24 dni (rozstęp międzykwartylowy 18-31 dni) z najdłuższym czasem utrzymywania się wirusa wynoszącym 42 dni od pojawienia się objawów.

Z opinii ekspertów United States Centers for Disease Control and Prevention (CDC) wynika, że miano wirusa w wydzielinie z górnych dróg oddechowych zaczyna się istotnie zmniejszać po pojawieniu się objawów choroby. Ocenia się, że u chorych na łagodną lub umiarkowaną postać COVID-19 prawdopodobieństwo uzyskania wirusa zdolnego do replikacji z wydzieliny z dróg oddechowych chorego po 10 dniach od pojawienia się objawów jest bardzo niewielkie. U chorych na COVID-19 o nasileniu ciężkim do krytycznego, prawdopodobieństwo wykrycia zakaźnej formy wirusa zmniejsza się do < 5% po 15,2 dniach od zakażenia.

Po przebyciu choroby COVID-19

Należy jednak pamiętać, że u chorych, którzy przebyli COVID-19 materiał genetyczny wirusa może być wykrywalny w wydzielinie z dróg oddechowych nawet przez 3 miesiące od zakażenia, ale w mianie zdecydowanie mniejszym niż w okresie choroby. Wyizolowanie u tych chorych wirusa zdolnego do zakażenia nie jest zazwyczaj możliwe i ryzyko zakaźności jest znikome.

Rozpoznawanie zakażenia wywołanego przez SARS-CoV-2 potwierdza dodatni wynik testu molekularnego RT-PCR. Najczęstszymi objawami COVID-19 są:

• kaszel,
• duszność
• gorączka powyżej 38st. C.

Podkreśla się także występowanie innych symptomów, które mogą sugerować zakażenie, takich jak:

• bóle mięśni,
• bóle i zawroty głowy
• zaburzenia lub utrata poczucia smaku i zapachu
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe.

Źródła:

1. Badanie spirometryczne w czasie pandemii COVID-19 wywołanej wirusem SARS-CoV-2. Praktyczne wskazówki Sekcji Fizjopatologii Oddychania Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.