Sprawna wątroba to zdrowszy mózg
Nie da się oddzielić zdrowia mózgu od kondycji reszty ciała. Jak pokazują kolejne badania, dla jego działania szczególne znaczenie ma stan wątroby. Specjaliści mówią o tzw. osi wątroba-mózg. Oba organy oddziałują na siebie na różne sposoby i gdy choruje wątroba, mózg może mocno ucierpieć. To kolejny powód, aby o nią dbać. To nie jest trudne, choć w dzisiejszej, zachodniej kulturze mogłoby być bardziej trendy.
- Wątroba a choroba Alzheimera
- Mniejszy mózg, słabszy intelekt
- Hormony i inne oddziaływania
- Wątroba-serce-mózg
- O wątrobę nie tak trudno zadbać
Wątroba a choroba Alzheimera
Lekarzom doskonale znana jest encefalopatia wątrobowa. Silne zaburzenie pracy mózgu, które może pojawić się przy znaczącej niewydolności wątroby. U pacjentów z chronicznymi chorobami wątroby, nierzadko obserwuje się natomiast zmęczenie, tendencje do wycofania społecznego, a także zaburzenia nastroju. Skutków kłopotów z tym narządem dla mózgu może być jednak znacznie więcej. Niesprawna wątroba może nawet oznaczać większe ryzyko choroby Alzheimera. O tym ostrzegli niedawno naukowcy z Uniwersytetu Autonomicznego w Barcelonie. Jak podkreślają:
– Zwykle, w odniesieniu do tego schorzenia, zajmowano się po prostu zmianami zachodzącymi w mózgu. Jednak do rozwoju choroby mogą przyczyniać się stany zapalne czy stres oksydacyjny, dla których wątroba ma kluczowe znaczenie – tłumaczą hiszpańscy eksperci. W badaniach na myszach znaleźli wyraźne zmiany w wątrobach zwierząt z chorobą Alzheimera. Powiększenie tego organu, nienaturalne złogi białek, a także właśnie zapalenia i stres oksydacyjny.
– Zobaczyliśmy, że chore myszy miały większe wątroby. A gdy je zbadaliśmy pod mikroskopem, wykryliśmy patologię wątroby w postaci amyloidozy. Dlatego postanowiliśmy pogłębić badanie tych zmian, które mogą zachodzić w wątrobie. A także relacji między wątrobą a mózgiem. Do tej pory było to rzadko badane – mówi Juan Fraile, autor pracy opublikowanej w periodyku „Cells”.
Udział wątroby w usuwaniu z organizmu beta-amyloidu (białka, którego złogi gromadzą się w mózgu w przebiegu choroby Alzheimera) znany był już wcześniej. Podejrzewano już, także wzajemne oddziaływanie wątroby i mózgu poprzez związki regulujące stany zapalne. Najnowsze badanie potwierdza te hipotezy.
Mniejszy mózg, słabszy intelekt
Podobnych doniesień jest więcej. Grupa specjalistów z Yale University, również tego lata doniosła na przykład o tym, że zwłóknieniu wątroby towarzyszy pogorszenie zdolności poznawczych i zmniejszenie objętości mózgu. Naukowcy zauważyli pogorszenie pamięci roboczej, zdolności rozwiązywania problemów. A także spadek prędkości przetwarzania informacji oraz obkurczenie istoty szarej. Amerykański zespół również zwraca uwagę na kluczową rolę stanów zapalnych.
– Coraz więcej ludzi zaczyna zdawać sobie sprawę, że nie ma tak naprawdę podziału między zaburzeniami dotyczącymi tylko mózgu a aspektami zdrowia fizycznego – mówi prof. Dustin Scheinost, autor odkrycia.
– Zaczynamy rozumieć, że choroby wątroby, serca i inne schorzenia wpływają na mózg. A zaburzenia mózgowe mają wpływ na ciało – podkreśla.
Tym razem naukowcy przeanalizowali informacje na temat ponad pół miliona uczestników znanego projektu badawczego UK Biobank.
Hormony i inne oddziaływania
Wątroba – największy narząd w ludzki organizmie przetwarza i gromadzi główne składniki odżywcze – węglowodany, tłuszcze oraz białka; neutralizuje toksyny, wytwarza żółć oraz różne kluczowe dla organizmu substancje (w tym cholesterol), wspiera układ odpornościowy. Nie powinno więc dziwić, że może, na różne sposoby, oddziaływać także na mózg. Mózg z kolei np. bierze udział w regulacji metabolizmu glukozy, białek i lipidów w wątrobie. Mówi się więc o osi wątroba-mózg. Czy szerzej – jelito-wątroba-mózg, w której narządy te oddziałują na siebie za pośrednictwem dróg hormonalnych, metabolicznych i immunologicznych.
Wątroba-serce-mózg
Do tej osi można dodać jeszcze serce. Powody doskonale ukazuje badanie opisane w ubiegłym roku przez zespół University of Oxford na łamach periodyku “Nature Communications”, z udziałem 30 tys. uczestników projektu UK Biobank. Większa ilość tłuszczu, wyższy poziom zwłóknienia i zapaleń oraz większe stężenie żelaza w wątrobie towarzyszyły mniejszej objętości mózgu, bardziej nasilonym uszkodzeniom naczyń mózgowych i gorszej strukturze istoty białej.
Podobne, negatywne efekty w mózgu badacze zauważyli przy gorszym funkcjonowaniu serca. Szczególnie przy zaburzeniach pracy aorty i lewej komory. Jednocześnie dostrzegli silne korelacje między stanem wątroby i kondycją serca. To szczególnie dotyczyło zgromadzonego w wątrobie tłuszczu i właśnie pracy lewej komory.
– Podsumowując – przedstawiliśmy przegląd związków między sercem, mózgiem a wątrobą i wykazaliśmy, że wiele poszczególnych powiązań między organami zidentyfikowanych w mniejszych badaniach klinicznych można również zauważyć w dużej, w większości zdrowej populacji. Pokazaliśmy, że wielonarządowe związki utrzymują się także po uwzględnieniu wspólnych dla nich czynników ryzyka oraz że liczne oddziaływania między różnymi systemami mogą jednocześnie istnieć u tej samej osoby – piszą naukowcy.
O wątrobę nie tak trudno zadbać
Naukowcy z Instytutu Biologii Eksperymentalnej im. Nenckiego Polskiej Akademii Nauk dokładniej sprawdzili np., jakie ryzyko dla osi wątroba-mózg stwarza tzw. zachodnia dieta (bogata w przetworzoną żywność, węglowodany i tłuszcz). W eksperymentach na myszach predysponowanych do rozwoju choroby Alzheimera, tego rodzaju styl żywienia wyraźnie nasilał stany zapalne w mózgu i produkcję towarzyszącego chorobie beta-amyloidu. Efektom w mózgu towarzyszyły niekorzystne zmiany metaboliczne, w tym wyraźnie podwyższony poziom cholesterolu oraz otłuszczenie wątroby.
– Te wyniki wskazują, że zachodni wzorzec odżywiania jest istotnym modyfikowalnym czynnikiem ryzyka rozwoju choroby Alzheimera (AD) oraz że zdrowa, zrównoważona dieta może być jedną z najbardziej skutecznych metod zapobiegania tej chorobie – piszą naukowcy.
Niestety, w rozwiniętych krajach problemy z wątrobą są już powszechne. Jednym z głównych zagrożeń jest niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NALFD) związana właśnie, przede wszystkim ze złymi nawykami. Szacuje się, że w Polsce choruje na nią ok. 6 mln osób. Dla osób ogólnie zdrowych, podstawa dbania o wątrobę to przestrzeganie tzw. zdrowego stylu życia. Potrzebne jest więc zadbanie o zdrową dietę, odpowiednią dawkę regularnej aktywności fizycznej, unikanie alkoholu, palenia tytoniu, innych toksyn, ostrożne podejście do leków i ochrona przed infekcjami. Głównie wirusowymi zapaleniami wątroby.
Marek Matacz
Czytaj także: Stłuszczona wątroba może oznaczać kłopoty z mózgiem
Źródła:
- Doniesienie na temat wpływu stanu wątroby na rozwój choroby Alzheimera
- Doniesienie na temat wpływu zwłóknienia wątroby na mózg
- Praca naukowa na temat osi wątroba-mózg
- Praca naukowa na temat zależności między wątrobą, mózgiem i sercem
- Doniesienie na temat NAFLD w Polsce
- Praca naukowa na temat wpływu zachodniej diety na oś wątroba-mózg
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.
