Pielęgnacja i karmienie pacjenta z PEG-iem

Odżywianie za pośrednictwem PEG-a stosuje się wówczas, gdy podawanie posiłków tradycyjną drogą doustną staje się niemożliwe. Jak podawać żywienie tak, aby było to zarówno bezpieczne, jak i komfortowe dla pacjenta?

• Przygotowanie pacjenta do karmienia
• Podawanie posiłku przez PEG-a – jak przebiega
• Na czym polega higiena dostępu?

W przebiegu niektórych chorób czy po niektórych urazach lub zabiegach, pacjent czasowo lub trwale traci możliwość doustnego przyjmowania pokarmów. Wówczas u części pacjentów pokarm podawany jest przez przetokę wyłonioną z powłok brzusznych. Daje ona bezpośredni dostęp do żołądka pacjenta z ominięciem górnego odcinka przewodu pokarmowego.  Jak podawać pokarm przez PEG-a w sposób nie tylko bezpieczny, ale również komfortowy dla pacjenta?

Na pewno warto pamiętać, że dla dla osoby chorej PEG to często synonim kolejnej procedury medycznej, która wkracza w życie, zastępując ostatnie bastiony normalnego funkcjonowania, takie jak choćby tradycyjnie przyjmowane posiłki. Warto więc zadbać o to, aby czas karmienia nie kojarzył się pacjentowi jako zabieg, na którego przebieg nie ma wpływu. Co to znaczy? Nawet jeśli pacjent nie jest w stanie sprawnie komunikować się z opiekunem, osoba podająca posiłek przez PEG-a może wziąć ciężar komunikacji na siebie i informować pacjenta o kolejnych podejmowanych działaniach, tworzyć przyjazną atmosferę,  itp. Tak, aby nic pacjenta nic nie zaskoczyło, nic nie zachwiało jego poczucia bezpieczeństwa, nic nie generowało niepotrzebnego stresu.

PEG – przygotowanie pacjenta do karmienia

Po pierwsze posiłek warto wykorzystać jako okazję do toalety jamy ustnej i języka. Zanim opiekun przystąpi do podawania diety, warto zapytać pacjenta czy chciałby skosztować tego, co będzie jadł. Jeśli wyrazi aprobatę dla tego pomysłu można na łyżeczce podać na czubek języka to, co za moment trafi do żołądka za pośrednictwem PEG-a.
Warto również zapytać pacjenta, czy wyraża zgodę na to, aby go nakarmić.
Podawanie diety przez PEG z powodów bezpieczeństwa powinno się odbywać w pozycji półsiedzącej lub – jeśli to możliwe – siedzącej. Przed karmieniem warto zabezpieczyć pościel przed pobrudzeniem.

PEG: zabiegi higieniczne

Bardzo ważna jest obserwacja skóry wokół PEG-a. Zaniepokoić powinny przecieki, zaognienia, uszkodzenia skóry wokół drenu. Jeśli wszystko jest w porządku, skórę można umyć jedynie wodą z letnią wodą/wodą z mydłem/roztworem soli fizjologicznej.

Czytaj także: Przetoka odżywcza w żywieniu dojelitowym – na co uważać
PEG zbudowany jest z drenu, końcówki, zaciskacza oraz tzw. grzybka. Podczas pielęgnacji należy go nieco odsunąć od skóry. A następnie – po osuszeniu przemywanej skóry umieścić w uprzedniej pozycji. Ponadto co najmniej raz dziennie dren należy obrócić o 360 stopni. Chodzi o to, aby nie wrósł w śluzówkę żołądka od spodniej strony. Na koniec dren zabezpiecza się odpowiednim opatrunkiem, najlepiej flizelinowym, ponieważ bawełniany może się strzępić. Dobrze utrzymany PEG – w zależności od materiału wprowadzonego do żołądka – może pacjentowi służyć od kilku miesięcy do nawet kilku lat.

Co ważne, przez około 14 dni po wyłonieniu gastrostomii nie należy pacjenta kąpać w wannie.

Karmienie za pośrednictwem PEG-a – płukanie dostępu

Wkładamy strzykawkę do końcówki i odkapslowujemy.

Przesuwając tłok strzykawki ku górze sprawdzamy, czy nie ma zalegania pokarmu.

Przed podaniem właściwego posiłku nabieramy 30-50 ml letniej wody przegotowanej i z niewielką szybkością (około 40 ml na minutę) podajemy. Po zakończeniu zamykamy klips.

Podawanie posiłku przez PEG-a

Po przepłukaniu drenu rozpoczyna się właściwe karmienie.

1. Najpierw łyżeczką na wewnętrznej stronie ręki sprawdzamy temperaturę pożywienia. Dieta nie powinna być ani zbyt chłoodna, ani zbyt ciepła (temperatura pokojowa). To ważne, ponieważ niewłaściwa temperatura diety może wywołać powikłania gastryczne, luźniesze stolce, obkurczenie śluzówki.
2. Następnie nabieramy całą strzykawkę pożywienia, otwieramy klips i w wolnym tempie ok. 40 mm minutę podajemy do żołądka. Cały proces powinien trwać przez kilkanaście minut. W tym czasie opiekun powinien utrzymywać z pacjentem kontakt wzrokowy i słowny.
3. Zawsze po karmieniu odżywką czy zmiksowanym posiłkiem nabieramy ponownie letnią przegotowaną wodę i płuczemy PEG-a.
4. Po przepłukaniu PEG-a, końcówkę zabezpieczamy korkiem.
5. Następnie sprawdzamy skórę i opatrunek.
6. Dren zabezpieczamy tak, aby nie uszkodził i nie wyrwał balonika, którym najczęściej jest przymocowany.
7. Zostawiamy pacjenta na pół godziny w pozycji półsiedzącej. Dopiero potem można zmienić pozycję na leżącą lub półleżącą. Chodzi o to, aby treść pokarmowa nie cofała się do przewodu pokarmowego lub dróg oddechowych.

Źródła

1. Materiały instruktażowe Hospicjum Światło w Toruniu : https://www.youtube.com/watch?v=1mgdl4lov0Q
2. Materiały instruktażowe przygotowane przez Szpital na Wyspie https://www.youtube.com/watch?v=-Dc6zx7kujs

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.