Wskazania do domowego żywienia dojelitowego

W przebiegu szeregu chorób zdarza się, że pacjent – z różnych przyczyn – nie jest w stanie odżywiać się naturalnymi sposobami. Bywa i tak, że odżywianie, choć jest możliwe, nie dostarcza organizmowi wystarczającej ilości substancji odżywczych. Wówczas lekarze rozważają zastosowanie żywienia dojelitowego. Jeśli nie ku temu przeciwwskazań, chorzy mogą skorzystać z tej formy terapii w domu.

• Gdy nie można pokryć zapotrzebowania organizmu na substancje odżywcze i energię
• Zwiększone zapotrzebowanie na substancje odżywcze
• Problemy z trawieniem i wchłanianiem substancji odżywczych

Dla części pacjentów domowe żywienie dojelitowe ma charakter czasowy. I – w zależności od indywidualnej sytuacji chorego – może trwać od kilkunastu tygodni do kilku lat. Z czasem jednak ich przewód pokarmowy ma szanse wrócić do pełnej sprawności. Lekarze wymieniają w tej grupie np. pacjentów onkologicznych, niektórych pacjentów po udarach mózgu, dzieci z rozszczepami krtani czy wadami przełyku.

Część chorych jednak terapii żywieniowej będzie wymagała do końca życia, np. przy zaawansowanych guzach przełyku, żołądka, itp., ciężkich naczyniowych uszkodzeniach mózgu, ciężkim dziecięcym porażeniu mózgowym.

W wielu przypadkach występuje kilka przyczyn niedożywienia oraz kilka przyczyn uniemożliwiających przyjmowanie pokarmu naturalną drogą.

Wskazań do prowadzenia żywienia dojelitowego jest wiele. Poniżej przedstawiamy część z nich.

Gdy nie można pokryć zapotrzebowania organizmu na substancje odżywcze i energię

Dojelitową terapią żywieniową w warunkach domowych obejmowani są między innymi pacjenci, którzy z różnych względów nie mogą dostarczyć organizmowi koniecznej ilości substancji odżywczych z naturalnie przyjmowanym pokarmem czy pokryć zapotrzebowania energetycznego organizmu. Może się tak dziać w przebiegu różnych chorób, m.in. zaburzających zdolność połykania. Są wśród nich:

• uszkodzenia pnia mózgu z objawami zespołu opuszkowego o podłożu naczyniowym czy choroby neuronu ruchowego (np. stwardnienie zanikowe boczne);
• udary mózgu;
• guzy mózgu;
• urazy mózgu;
• choroby przebiegające z otępieniem (np. choroba Alzheimera);
• choroby układu pozapiramidowego (np. choroba Parkinsona, choroba Huntingtona);
• uszkodzenia nerwów czaszkowych, np. nerwu podjęzykowego w polineuropatiach;
• choroby mięśni – dystrofie mięśniowe, miotonia;
• utrwalone zaburzenia połykania w przebiegu encefalopatii anoksyczno-ischemiczna;
• schorzenia złącza nerwowo-mięśniowego, miastenia, dystrofia Duchenne’a, dystrofia oczno-gardłowa, dystrofia Fakuyamy;
• dziecięce porażenie mózgowe;
• choroby chromosomalne z uszkodzeniem układu nerwowego;
• wady wrodzone i okołoporodowe;
• achalazja przełyku;
• uchyłki przełyku;
• znaczne zwężenia przełyku (np. po chemicznym oparzeniu, w chorobie popromiennej);
• przetoki górnego odcinka przewodu pokarmowego;
• dysfagia w przebiegu guzów twarzoczaszki, szyi, przełyku , żołądka, śródbrzusza, trzustki;
• ciężkie zapalenie śluzówek górnej części przewodu pokarmowego w przebiegu radioterapii;
• dysfagia u chorych z wyniszczeniem w trakcie opieki paliatywnej;
• dysfagia w przebiegu AIDS, zapalenia mózgu, poszczepiennego;
• amyloidza;
• dysfagia w toczniu rumieniowatym;
• zwężenie przełyku w przebiegu epidermolisys bullosa;

Zwiększone zapotrzebowanie na substancje odżywcze

Kolejną grupą schorzeń, w których domowe żywienie jelitowe jest wskazane, są te, w których zwiększa się zapotrzebowanie na składniki odżywcze, lecz nie ma możliwości, by pokryć je naturalnym przyjmowaniem pokarmu.

W tej grupie jako wskazanie do domowego żywienia dojelitowego wskazuje się:

• dyskinezy pląsawicze w chorobie Parkinsona;
• nasilone ruchy pląsawicze w chorobie Parkinsona;
• przewlekłe biegunki;
• nieswoiste zapalenia jelit;
• kacheksję płucną u chorych z POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc) – w tym pacjentów korzystających z domowej repiratoroterapii;
• zespół oskrzelowo-płucny;
• zaawansowaną kacheksję kardialną;
• długotrwałą rekonwalescencję chorych po urazach wielonarządowych, oparzeniach, powikłanym leczeniu operacyjnych
• mukowiscydozę.

Problemy z trawieniem i wchłanianiem substancji odżywczych

Domowe żywienie dojelitowe jest również wskazane wówczas, gdy zaburzenie odżywiania dotyczy nie kłopotów z naturalnym przyjmowaniem pokarmu, ile zaburzeń związanych z jego trawieniem lub wchłanianiem składników pokarmowych. Problem ten występuje w szczególności przy:

• zespole krótkiego jelita;
• zespołach złego wchłaniania;
• ubocznych skutkach chemioterapii;
• ostrych zapaleniach trzustki;
• skrajnym wyniszczeniu wskutek psychogennego zaburzania odżywiania;
• zaburzeniach motoryki przełyku i żołądka (przewlekła atonia żołądka);
• ciężkich alergiach pokarmowych;

Żywienie dojelitowe stosuje się również przy zapobieganiu niedożywieniu w niektórych schorzeniach wieku dziecięcego, w trakcie terapii onkologicznej, przy wadach wrodzonych, nieadekwatnej doustnej podaży kalorii.

Do żywienia dojelitowego włączani są też pacjenci cierpiący na wrodzone wady i schorzenia metaboliczne oraz niektórzy chorzy z zaburzeniami pracy trzustki.

Źródło:

1. Domowe żywienie dojelitowe pacjentów dorosłych, red. Katarzyna Karwowska, Marek Kunecki, Anna Zmarzły, Wydawnictwo Continuo, Wrocław 2016

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.