Przebywanie w wysokiej temperaturze może doprowadzić do wyczerpania, a jeśli nie podejmiemy środków zaradczych na tym etapie – do udaru cieplnego. Warto wiedzieć, jak można pomóc, a co może zaszkodzić osobie, która doświadczyła osłabienia lub udaru cieplnego.

  • Co to jest hipertermia
  • Osłabienie cieplne: objawy
  • Co robić w razie osłabienia cieplnego
  • Udar cieplny: objawy

Specjaliści radzą, by podczas upałów bardziej na siebie uważać, nie przebywać w pełnym słońcu i pić dużo płynów. Odradza się w tego rodzaju aurze uprawianie sportu lub wykonywanie prac związanych z wysiłkiem fizycznym: takie działanie zwiększa ryzyko utraty nie tylko zdrowia, ale i życia, bo naraża na śmiertelnie groźną hipertermię.

Co to jest hipertermia

To stan, w którym niebezpiecznie podnosi się wewnętrzna temperatura ciała. Taki wzrost to skutek albo zwiększonego wytwarzania ciepła, albo upośledzenia mechanizmów fizjologicznej utraty ciepła.

Osłabienie cieplne: objawy

Najczęściej pierwszym objawem są bolesne kurcze mięśni brzucha lub/i kończyn (tzw. kurcze cieplne). Ponadto:

  • zmęczenie i osłabienie
  • ból głowy
  • zawroty głowy
  • nudności

Uwaga! Skóra jest zwykle wilgotna, chłodna i blada.

Co robić w razie osłabienia cieplnego

Trzeba natychmiast:

  • zaprzestać wysiłku
  • pić płyny, najlepiej o pokojowej temperaturze. Uwaga! Małymi łykami!
  • położyć się w cieniu

Jeśli nie ma poprawy albo co gorsza – objawy narastają – należy wezwać pomoc.

Czego nie robić w razie osłabienia cieplnego

  • Nie wolno kontynuować wysiłku fizycznego.
  • Pić alkoholu w jakiejkolwiek postaci.

Udar cieplny: objawy

  • Nudności i wymioty
  • Zaburzenia świadomości
  • Utrata przytomności
  • Skóra gorąca, czerwona i sucha (!)
  • Szybkie bicie serca i szybki oddech

Udar cieplny jest często poprzedzony osłabieniem, ale może wystąpić nagle bez jakichkolwiek wyraźnych sygnałów ostrzegawczych.

Udar cieplny: co robić

Ze względu na to, że to stan bardzo poważny, należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe, a w czasie oczekiwania wykonać następujące czynności, będąc gotowym – w razie konieczności – na przeprowadzenie resuscytacji:

  • ułożyć osobę poszkodowaną w cieniu
  • zdjąć nadmiar odzieży
  • schłodzić poszkodowanego: skropić ciało wodą w temperaturze pokojowej i energicznie wachlować, by wzbudzić ruch powietrza; jeśli jest taka możliwość – ułożyć poszkodowanego pod wentylatorem
  • można położyć zimne okłady pod pachy i na pachwiny poszkodowanego.

Udar cieplny: czego nie należy robić

W przypadku udaru cieplnego pod żadnym pozorem nie należy:

  • zwlekać z wezwaniem pomocy
  • oblewać poszkodowanego zimną wodą – może dojść do dreszczy, a te zwiększają produkcję ciepła w organizmie oraz do obkurczenia naczyń krwionośnych pod skórą. W efekcie zablokowane zostanie usuwanie nadmiaru ciepła – tymczasem chodzi o jak najszybsze i skuteczne obniżenie temperatury wewnętrznej.
  • podawać leków przeciwgorączkowych – nie są skuteczne w obniżaniu temperatury, która wzrosła ze względu na przebywanie w upale.

Kto powinien szczególnie uważać w upale

Zdolność do znoszenia wysokich temperatur zależy od indywidualnych cech człowieka. Są jednak grupy, dla których upały są szczególnie niebezpieczne wskutek ich stanu zdrowia albo – jak w przypadku dzieci czy osób starszych – stopnia dojrzałości czy wydolności fizjologicznej ich organizmu, albo – ze względu na aktywność fizyczną.

Szczególną ostrożność podczas pogody z wysokimi temperaturami powinny zachować osoby:

  • dzieci i osoby starsze
  • uprawiające sport lub wykonujące pracę wymagającą wysiłku fizycznego
  • z otyłością,
  • przyjmujące leki moczopędne;
  • z niewydolnością krążenia
  • z chorobami ośrodkowego układu nerwowego
  • przyjmujące beta-blokery.

Jak się chronić przed szkodliwym wpływem upałów

Jeśli jest to możliwe, najlepiej nie wychodzić na zewnątrz, a w razie takiej konieczności – szukać cienia.

– Niezależnie od tego, czy pozostajemy w domu czy też nie, należy pić minimum 2,5 litra niegazowanej wody. Warto pomyśleć także o takich rozwiązaniach jak wiatraki, które co prawda nie ochładzają powietrza, ale powodują jego ruch. Warto także zasłaniać na dzień okna i nie pozwalać na nagrzewanie się mieszkań. Zbawienne są zimne kąpiele i prysznice. Pamiętajmy również o lekkostrawnej diecie oraz unikaniu alkoholu i kawy podczas upałów. Warto monitorować poziom ciśnienia krwi, a kiedy ono wzrasta, obniżać je według wskazań lekarza, aby nie doprowadzać do niebezpiecznych dla zdrowia i życia sytuacji – radzi Marzena Rudnicka, prezes Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej.

Upały mogą kosztować życie – stanowią zagrożenie dla osób z chorobami układu krążenia i oddechowego. Jak przypomina Koalicja Klimatyczna, jednym z najpoważniejszych odnotowanych przypadków zgonów w Europie, wywołanych falami upałów był sierpień 2003 roku, gdy zmarło wskutek nich ponad 70 tysięcy osób w 12 krajach.

Justyna Wojteczek, zdrowie.pap.pl

Źródła:
  1. Interna Szczeklika pod redakcją P. Gajewskiego, Medycyna Praktyczna 2013
  2. Jan Ciećkiewicz, Dorota Klimaszyk, Miłosz Jankowski: Hipertermia, portal Medycyna Praktyczna
  3. Materiały prasowe Koalicji Klimatycznej

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.

 

Jeśli jesteś zainteresowany otrzymywaniem informacji o nowych publikacjach - zapisz się do naszego newslettera.