Z dniem 31 stycznia 2020 r. Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (UK) opuściło Unię Europejską. Do 31 grudnia 2020 r. obowiązywał jednak okres przejściowy, w którym utrzymane zostały wszystkich dotychczasowe przywileje i obowiązki wynikające ze stosowania przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Rodzi to pewne konsekwencje związane z prawem do świadczeń zdrowotnych.

Od 1 stycznia 2021 r. prawo do korzystania z opieki zdrowotnej będzie przysługiwało wyłącznie na zasadach uregulowanych w:

  • Umowie o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (WA)
  • Umowie o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, z drugiej strony (TCA).

Czy zachowam prawo do świadczeń opieki zdrowotnej?

Tak, jeżeli obejmują cię przepisy jednej z wyżej wymienionych umów.

  • Jesteś objęty WA, jeżeli przed końcem okresu przejściowego i w dniu zakończenia okresu przejściowego (31.12.2020) znajdowałeś się w sytuacji transgranicznej dotyczącej jednocześnie państwa członkowskiego UE i Zjednoczonego Królestwa. Np. obywatel Polski mieszkający i ubezpieczony w UK; mieszkający w UK obywatel UK podlegający polskiemu ustawodawstwu/ubezpieczeniu zdrowotnemu; obywatel państwa trzeciego legalnie mieszkający w Polsce lecz zatrudniony w UK.
  • Jesteś objęty TCA, jeżeli wprawdzie nie znajdowałeś się w sytuacji transgranicznej ale legalnie mieszkasz na terytorium państwa członkowskiego UE/EFTA lub na terytorium UK i podlegasz ustawodawstwu państwa członkowskiego lub ustawodawstwu UK (jesteś ubezpieczony w Polsce lub w UK). Umowa o współpracy obejmuje swoim zakresem podmiotowym obywateli UE, obywateli UK oraz obywateli państw trzecich legalnie mieszkających w UK lub w państwie członkowskim. Np. obywatel Polski mieszkający, pracujący i ubezpieczony w Polsce; obywatel UK podlegający ubezpieczeniu brytyjskiemu; obywatel Australii mieszkający w Polsce i podlegający ustawodawstwu polskiemu/ubezpieczeniu zdrowotnemu w Polsce.

Czym różnią się umowy?

Obie umowy zawierają postanowienia dotyczące koordynacji zabezpieczanie społecznego pomiędzy UE oraz UK i będą stosowane równolegle. To, jaka umowa będzie miała zastosowanie uzależnione jest od tego, czy w dniu zakończenia okresu przejściowego znajdowałeś się w sytuacji transgranicznej (PL/UK).

Co do zasady WA posiada szerszy zakres przedmiotowy. Na jej podstawie zachowujesz wszystkie prawa wynikające z przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. To znaczy zachowujesz wszystkie uprawnienia, które przysługiwały Ci przed Brexitem. Na podstawie TCA przysługują Ci ściśle określone prawa wynikające z tej umowy. Np. umowa handlowa nie będzie miała zastosowania do świadczeń rodzinnych, czy do usług medycznych wspomaganego rozrodu.

Uwaga! W niektórych sytuacjach może być konieczne ustalenie, która umowa dotyczy Twojej sytuacji. Wówczas przedstawisz dodatkowe dokumenty potwierdzające Twoje obywatelstwo oraz miejsce zamieszkania. Np. paszport, zaświadczenie o zarejestrowaniu pobytu na terytorium Polski, dokument potwierdzający status członka rodziny. W sytuacji niejednoznacznej sprawę indywidualnie rozpatrzy oddział wojewódzki NFZ właściwy ze względu na Twoje miejsce zamieszkania w Polsce lub wybrany oddział wojewódzki NFZ, jeśli jesteś ubezpieczony w Polsce ale mieszkasz w innym niż Polska państwie członkowskim UE/EFTA.

Czy mogę posługiwać się Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) w trakcie tymczasowego pobytu na terenie Zjednoczonego Królestwa?

Tak, osoby posiadające EKUZ nadal będą mogły korzystać ze świadczeń opieki zdrowotnej w czasie tymczasowego pobytu na terytorium Zjednoczonego Królestwa. Dotyczy to sytuacji nagłego zachorowania, wypadku, zaostrzenia objawów choroby przewlekłej itp. na dotychczasowych zasadach. EKUZ należy okazać bezpośrednio brytyjskiemu świadczeniodawcy. W sytuacji nagłej, gdy nie posiadasz karty, możesz zwrócić się do Narodowego Funduszu Zdrowia o wystawienie Certyfikatu tymczasowo zastępującego EKUZ (faksem, e-mailem).

Osoby posiadające brytyjskie karty EKUZ (ang. EHIC lub CRA EHIC) również zachowują swoje uprawniania do korzystania z niezbędnego leczenia na terytorium Polski.

Ważność wydanych EKUZ

Aktualne karty EKUZ PL zachowują ważność do czasu upływu terminu ich ważności. Lub utraty uprawnień do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Ograniczone prawo do świadczeń opieki zdrowotnej w razie nagłego zachorowania, wypadku, zaostrzenia objawów choroby przewlekłej itp. przysługuje osobom ubezpieczonym nie objętym WA. Jednak znajdującym się w sytuacji transgranicznej w dniu zakończenia okresu przejściowego, w następujących przypadkach:

Jeżeli leczenie osoby ubezpieczonej w Polsce lub w UK, nie objętej WA, rozpoczęło się w czasie jej np. turystycznego pobytu w UK/w RP przed zakończeniem okresu przejściowego (przed 31 grudnia 2020 r.) a zakończone po upływie okresu przejściowego, koszty leczenia sfinansuje NFZ/NHS na dotychczasowych zasadach.

Z opieki zdrowotnej w przypadku nagłego zachorowania, wypadku itp. będą mogły korzystać osoby ubezpieczone w Polsce/w UK; nie objęte WA, które w dniu zakończenia okresu przejściowego (31 grudnia 2020 r.) przebywały w UK/w Polsce.  Aż do zakończenia ich pobytu na terytorium UK/na terytorium Polski. Np. student studiujący w UK, ale mieszkający i ubezpieczony w Polsce jako członek rodziny głównej osoby ubezpieczonej. O ile nie zmieni miejsca zamieszkania na UK. Koszty leczenia  sfinansuje NFZ/NHS na dotychczasowych zasadach.

Dane kontaktowe oddziałów i centrali NFZ znajdują się na stronie internetowej NFZ

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.

Jeśli jesteś zainteresowany otrzymywaniem informacji o nowych publikacjach - zapisz się do naszego newslettera.

Zobacz także