Reforma orzecznictwa: jak, kiedy i po co?
Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, czeka nas reforma orzecznictwa. Jakie zmiany czekają osoby, które w przyszłości będą stawać przed komisją orzekającą o stopniu niepełnosprawności?
- Założenia i cele reformy w zakresie orzeczeń o niepełnosprawności.
- – W tej chwili osoba, która porusza się na wózku, ma dystrofię mięśniową i wymaga stałego wsparcia, jest traktowana dokładnie tak samo jak osoba, która jest w 100 proc samodzielna. A jej niepełnosprawność wynika z zaburzeń układu krążenia – mówi Paweł Wdówik.
- Nowe rozwiązania mają niepełnosprawność traktować jak stan. Stan który konkretnym, dopasowanym jak pewnego rodzaju proteza wsparciem oferuje osobie z niepełnosprawnością niezależne życie i podmiotowe traktowanie.
- Nowy system orzekania o niepełnosprawności: kiedy wejdzie w życie?
U podstaw reformy – jak deklarują jej twórcy – leży uproszczenie i ujednolicenie zasad:
- orzekania o niepełnosprawności
- niezdolności do pracy
- całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym
- inwalidztwie w służbach mundurowych.
Chodzi o zawarcie ich w jednym akcie prawnym. W nowym systemie orzekania mają powstać centra orzecznicze działające na bazie dodatkowych komisji ZUS, KRUS czy orzekania o niepełnosprawności. W centrach mieliby pracować lekarze specjaliści, psycholodzy, pedagodzy, doradcy zawodowi, fizjoterapeuci, logopedzi, pracownicy socjalni.
Orzeczenie zawierałoby kompleksową ocenę funkcjonalną osoby, której orzeczenie dotyczy. Nowy system orzekania miałby mieć dwa stopnie i uwzględniać dodatkowo stopień niesamodzielności. Według nowej strategii elementem różnicującym stopień niepełnosprawności miałaby być zdolność wykonywania pracy. Do tego mają dojść cztery wymiary niepełnosprawności: zdolności do pracy, edukacji, niezależnego życia i życia społecznego.
Reforma orzecznictwa – cele
W założeniu twórców, chodzi o to, aby orzeczenia były nieco bardziej precyzyjne niż dotychczas. Mają dawać lepszy obraz , jakie wsparcie jest konieczne w kontekście potrzeb konkretnej osoby z niepełnosprawnością.
– Podstawowa rzecz w całej tej idei jest taka, żeby system wsparcia oferowany był precyzyjnie. Żeby był kierowany zgodnie z zapotrzebowaniem. Wiemy bowiem, że działający aktualnie system orzekania o niepełnosprawności nie pozwala na precyzyjne kierowanie pomocy – tłumaczył Paweł Wdówik, pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych, podczas czatu z internautami zorganizowanego przez Integrację.
– W tej chwili osoba, która porusza się na wózku, ma dystrofię mięśniową i wymaga stałego wsparcia, jest traktowana dokładnie tak samo jak osoba, która jest w 100 proc samodzielna. A jej niepełnosprawność wynika z zaburzeń układu krążenia. My, dzięki nowemu systemowi orzecznictwa będziemy bardzo precyzyjnie wiedzieć która osoba, jakiego wsparcia potrzebuje. Dzięki temu będziemy mogli określić kto w jakim stopniu jest w stanie pracować – argumentował konieczność zmian w dotychczasowym systemie orzecznictwa Paweł Wdówik.
Oznacza to dość istotną zmianę w samym myśleniu o niepełnosprawności. Nowe rozwiązania mają bowiem niepełnosprawność traktować jak stan. Stan, który konkretnym, dopasowanym jak pewnego rodzaju proteza wsparciem oferuje osobie z niepełnosprawnością niezależne życie i podmiotowe traktowanie. Również przez system wsparcia.
Moc decyzyjna w rękach osób z niepełnosprawnością
To osoby z niepełnosprawnością, jeśli tylko będzie to możliwe, mają mieć komfort decydowania o tym, jak to wsparcie wykorzystać.
– To jest oczywiste, że są sytuacje, gdzie obecność opiekuna jest stale konieczna. I nie jest tak, że chcemy coś zabrać opiekunom – zaznaczył jednak Paweł Wdówik, opowiadając o reformie orzecznictwa senatorom w lutym 2021 roku.
Czy wszyscy będą musieli stanąć przed komisją na nowych zasadach?
Czy to oznacza, że orzeczenia wydane na przestrzeni lat wraz z wejściem w życie nowego systemu orzekania stracą ważność, a ich posiadacze zostaną zmuszeni do orzekania po raz kolejny? Nie.
– Orzeczenia wydane na stale pozostaną. Nie przewidujemy konieczności powtórnego orzekania się osób, które mają orzeczenia na stałe. Będzie to jednak możliwe w sytuacji, gdy dana osoba uzna, że z jakichś względów bardziej dla niej korzystne będzie skorzystanie z nowych rozwiązań. Jednak – podkreślam – prawa nabyte są gwarantowane – wyjaśniał Paweł Wdówik.
Nowy system orzekania o niepełnosprawności: od kiedy?
Kiedy nowe rozwiązania w zakresie orzecznictwa miałyby wejść w życie? Droga wydaje dość nieodległa. Jak wynika z deklaracji Pawła Wdówika, na zamknięcie pracy nad ustawą i jej uchwalenie jest szansa do końca 2021 roku. Dwa kolejne lata miałyby charakter przejściowy. 2024 rok byłby pierwszym, w którym obowiązuje nowy system orzekania o niepełnosprawności.
Czytaj także: Karta parkingowa dla osoby niepełnosprawnej – jak uzyskać?
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.
