Problem w dostępie do świadczenia pielęgnacyjnego, gdy wygasa orzeczenie

Opiekunowie osób z niepełnosprawnościami mają problem w dostępie do świadczenia pielęgnacyjnego, gdy wygasa orzeczenie o niepełnosprawności ich podopiecznego. Do takich wniosków doszedł Rzecznik Praw Obywatelskich. W piśmie do MRPiPS sygnalizuje potrzebę zmiany przepisów.

Zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych, osoba ubiegająca się o świadczenie pielęgnacyjne musi przedstawić niezbędne dokumenty, w tym orzeczenie o niepełnosprawności. Jeśli wniosek nie zawiera wszystkiego, co trzeba, organ wyznacza termin do 30 dni na ich uzupełnienie. Niedotrzymanie terminu oznacza pozostawienie wniosku o świadczenie bez rozpatrzenia.

„Nie do pogodzenia z poczuciem sprawiedliwości”

Zdaniem Stanisława Trociuka, z tych właśnie przepisów wynika problem opiekunów.

– Zasadniczo w postępowaniu przed organami administracyjnymi są oni jedyną stroną, więc bezpośrednio po wydaniu orzeczenia mogą je przedłożyć. Wtedy termin załatwienia sprawy o świadczenie pielęgnacyjne nie jest zagrożony – pisze zastępca RPO.

Zastępca RPO zwraca uwagę, że inaczej jest jednak, gdy sprawa dot. niepełnosprawności trafia na etap postępowania sądowego. – W nim stroną jest zarówno opiekun/rodzic, jak i organ odwoławczy. Jeżeli nawet sąd I instancji szybko wyda wyrok korzystny dla wnioskodawcy, to druga strona może go zaskarżyć. Jeśli zatem po wydaniu wyroku wnioskodawca natychmiast złoży wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego, to w przypadku złożenia przez wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności już tylko samego wniosku o uzasadnienie wyroku, z przyczyn od siebie niezależnych opiekun/rodzic nie jest w stanie uzupełnić wniosku w terminie 30 dni – tłumaczy zastępca RPO.

W jego ocenie „nie do pogodzenia z elementarnym poczuciem sprawiedliwości” – z zasadami wyrażonymi w art. 2 Konstytucji i prawem do zabezpieczenia społecznego z art. 67 ust. 2 Konstytucji – jest sytuacja, w której ryzyko opieszałości czy błędności decyzji o niepełnosprawności, a także długotrwałości postępowania sądowego, jest w całości przerzucane na osobę ubiegającą się o świadczenie pielęgnacyjne.

Potrzebna regulacja

 – Celem regulacji konstytucyjnej prawa do zabezpieczenia społecznego jest stworzenie instrumentarium służącego zaspokajaniu niezbędnych potrzeb obywateli. Ustawa realizująca ten cel powinna gwarantować efektywną pomoc dla obywatela – podkreśla Stanisław Trociuk. Dlatego – jego zdaniem – trzeba wprowadzić regulację gwarantującą wsparcie w takich przypadkach. W tym kontekście zastępca rzecznika przywołuje rozwiązanie odnoszące się do ubiegania się o zasiłek stały.

 – Nowelizacja ustawy o pomocy społecznej przewiduje możliwość złożenia przez osobę, która nie ma jeszcze orzeczenia o niepełnosprawności, wniosku o przyznanie tego zasiłku. Trzeba dostarczyć również potwierdzenie złożenia wniosku o przyznanie świadczenia uzależnionego od niezdolności do pracy albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Wtedy postępowanie o prawo do zasiłku stałego zawiesza się do dostarczenia orzeczenia. Na okres zawieszenia taka osoba dostaje zasiłek okresowy” – wskazuje Stanisław Trociuk. W piśmie do minister Rafalskiej zwraca się o przeanalizowanie problemu i podjęcie stosownych działań. MRPiPS ma 30 dni, by odpowiedzieć na pismo RPO.

Karolina Kropiwiec (PAP)