Pielęgnacja chorych odżywiających się za pośrednictwem zgłębników nosowych – podstawy

Jednym z ważnych aspektów żywienia dojelitowego jest umiejętność prawidłowego utrzymania dostępu. Z poniższego tekstu dowiecie się, jakich zasad należy bezwzględnie przestrzegać przy pielęgnacji zgłębników nosowo-żołądkowych i nosowo-jelitowych oraz jak zapewnić choremu maksimum komfortu przy korzystaniu z domowego żywienia dojelitowego podawanego tą metodą.

Na co zwrócić szczególną uwagę?

Żywienie dojelitowe, w którym dieta podawana jest za pomocą tzw. zgłębników nosowo-żołądkowych lub nosowo-jelitowych, obarczone jest koniecznością wykonywania pewnych czynności. Przede wszystkim, trzeba mieć na uwadze właściwe położenie zgłębnika, co nie zawsze łatwo ocenić. Ponadto, zgłębnik wymaga regularnego płukania, którego zaniechanie może się skończyć poważnymi konsekwencjami. Żywienie dojelitowe tą metodą wymaga również pewnych czynności pielęgnacyjnych związanych z chorym. Chodzi o to, by minimalizować dyskomfort towarzyszący używaniu zgłębników.

Pielęgnacja nosa i jamy ustnej

Istotne jest oczyszczanie i natłuszczanie przewodu nosowego pacjenta. Powinno się to robić co najmniej raz dziennie. Chory powinien przedmuchiwać przewód nosowy co najmniej raz dziennie (przeciwdziała to odleżynom i zapaleniu zatok przynosowych).

Ponadto, raz dziennie należy wysunąć zgłębnik o 3-4 cm i przesmarować go przeznaczonym do tego żelem (żelem lignokainowym, a w przypadku uczulenia – maścią wazelinową). Po oczyszczeniu nosa, na powrót mocuje się zgłębnik.

Pielęgnacja obejmuje również płukanie (co 4-6 godzin) jamy ustnej. Chory powinien w miarę możliwości żuć bezcukrową gumę do żucia i – jeśli to możliwe – wypić odrobinę osolonej wody. Higiena obejmuje również 3-krotne w ciągu doby mycie zębów. Co istotne, płyny do płukania jamy ustnej nie powinny zawierać alkoholu (może to wysuszyć śluzówkę).

Silikonowe – wygodniejsze od tych z PCV

Zgłębniki służą do żywienia krótkotrwałego, maksymalnie do 4 tygodni. Po tym czasie, korzystający z tej formy terapii żywieniowej albo zaczyna się odżywiać naturalnie, albo przestawia się na inwazyjną (na przykład za pośrednictwem PEG-a) formę terapii.

Czas utrzymywania zgłębnika zależy od rodzaju materiału, z którego został wykonany. Te wykonane z poliuretanu i silikonu – są zdecydowanie bardziej trwałe. Cechuje je elastyczność, giętkość i odporność na działanie np. składników treści żołądkowej. Zupełnie inaczej zachowują się zgłębniki wykonane z PCV czy polietylenu, które w kontakcie ze środowiskiem górnego odcinka układu pokarmowego zmieniają swoje właściwości – m.in. sztywnieją (ich trwałość to 2-3 dni). Powiększają tym samym prawdopodobieństwo wystąpienia krwawień, odleżyn, martwicy przegrody nosa, tkanek przełyku, zapalenia zatok, ucha środkowego itp. Co oczywiste, przekłada się to również na komfort chorego.

Ważne, by zgłębnik ustabilizować

Zgłębnik dla bezpieczeństwa chorego korzystającego z żywienia dojelitowego nie może się przemieszczać. Jego ustabilizowanie jest dość trudne. I wymaga regularnej kontroli. Przede wszystkim, już sama obecność wystającej przez nos rurki wiąże się dla chorych z dyskomfortem. W dodatku, zgłębnik może się przemieszczać choćby wówczas, gdy chory ma odruch kaszlowy. Nietrudno o przypadkowe szarpnięcie. Wreszcie w przypadku chorych niespokojnych czy zdezorientowanych utrzymanie go na miejscu to jeszcze większe wyzwanie.

Metody mocowania

Zazwyczaj, by zamocować zgłębnik w okolicach nosa, używa się plastrów. Rozwiązanie nie jest jednak idealne choćby z powodu podrażnienia skóry pod plastrem. Dostępne są również specjalne klipsy mocujące. Niektórzy specjaliści sugerują mocowanie zgłębnika – za pomocą szwu – do skórnej części przegrody nosowej. Rozwiązanie nie zyskało jednak na razie powszechnej akceptacji w środowisku lekarzy. Na rynku dostępne są też specjalne zestawy mocujące, ale ich cena jest wysoka, a w przypadku bardzo krzywej przegrody nosowej ich wykorzystanie może się okazać w ogóle niemożliwe.

Zgłębnik powinien być dodatkowo przyklejony przezroczystym przylepcem do policzka , by uniknąć uciskania przegrody nosa. Na ogół, przeprowadza się go za uchem.

Prawidłowe zamocowanie zgłębnika zmniejsza ryzyko powikłań takich jak: odleżyny, zapalenie zatok, zakażenie.

Źródło:

1. Domowe żywienie dojelitowe pacjentów dorosłych, red. Katarzyna Karwowska, Marek Kunecki, Anna Zmarzły, Wydawnictwo Continuo, Wrocław 2016

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.