Wiedza, ale przede wszystkim umiejętności i doświadczenie powinny cechować personel medyczny wchodzący w skład domowego zespołu zajmującego się pacjentem korzystającym z domowego żywienia dojelitowego. Co muszą umieć i wiedzieć jego członkowie? 

Żywienie dojelitowe prowadzone w warunkach domowych wymaga współpracy chorego i jego opiekunów z zespołem przeszkolonych w tym zakresie specjalistów. W zespole powinni pracować:

  • lekarz
  • pielęgniarka
  • dietetyk

w  ośrodkach pracować mogą również:

  • farmaceuta
  • psycholog
  • specjalista rehabilitacji

Kursy, szkolenia i staże czyli wiedza i doświadczenie

Dla bezpieczeństwa pacjenta, od członków zespołu wymaga się specjalistycznej wiedzy z zakresie żywienia dojelitowego.

Przede wszystkim powinni potrafić rozpoznać niedożywienie, a także zidentyfikować tych chorych, którzy wymagają leczenia żywieniowego. Wiedza ta musi obejmować również aspekty pozwalające na przeprowadzenie kwalifikacji do odpowiedniej metody takiego leczenia (również kwalifikacji do zmiany dotychczasowego sposobu żywienia jeśli to konieczne – np. na żywienie pozajelitowe).

Zidentyfikowanie potrzeby zastosowania terapii żywieniowej i zakwalifikowanie pacjenta do odpowiedniej metody podawania diety to jednak nie wszystko. Diety są dostosowywane do indywidualnych predyspozycji i stanu pacjenta. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów preparatów żywieniowych, dla komfortu, bezpieczeństwa i właściwego odżywienia pacjenta konieczne jest wybranie właściwej, zapewniającej optymalne pokrycie zapotrzebowania na poszczególne składniki odżywcze i odpowiednie nawodnienie organizmu pacjenta. Każdy z członków zespołu musi ponadto pamiętać, że w domowym żywieniu dojelitowym mogą występować powikłania. Niektóre z nich są groźne dla chorego. Dlatego istotne jest właściwe nadzorowanie leczenia i wyczulenie i właściwa reakcja na ewentualne powikłania leczenia żywieniowego.

– By sprawnie prowadzić domowe żywienie dojelitowe, personel powinien mieć nie tylko wiedzę teoretyczną wyniesioną z kursów i szkoleń, ale również praktyczne umiejętności, zdobywane np. podczas staży w placówkach żywienia klinicznego posiadających odpowiednie certyfikaty – uważa Konrad Matysiak, autor artykułu o kwalifikacjach i obowiązkach personelu prowadzącego domowe żywienie dojelitowe opublikowanego w książce “Domowe żywienie dojelitowe pacjentów dorosłych”.

Kryteria i wymogi NFZ

By ośrodek mógł prowadzić domowe żywienie dojelitowe w ramach świadczeń oferowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia, musi spełnić szereg kryteriów i wymagań formalnych. Dotyczą one między innymi kwalifikacji personelu medycznego.

Lekarz

Wytyczne Narodowego Funduszu Zdrowia wymagają od niego specjalizacji w dziedzinie medycyny, w której program szkolenia do uzyskania specjalizacji obejmuje żywienie dojelitowe, posiadania zaświadczenia o ukończeniu kursu z zakresu żywienia dojelitowego w warunkach domowych, a w przypadku leczenia dzieci powinien to być lekarz specjalista w dziedzinie pediatrii, posiadający zaświadczenie o ukończeniu kursu z zakresu żywienia dojelitowego w warunkach domowych lub udokumentowany dostęp do konsultacji lekarza specjalisty z dziedziny pediatrii , który posiada zaświadczenie ukończenia takiego kursu (w łącznym wymiarze czasu pracy odpowiadającym czasowi pracy ośrodka/poradni). 

Pielęgniarka

Pacjent korzystający z żywienia dojelitowego w warunkach domowych jest również pod opieką pielęgniarki. Musi ona posiadać zaświadczenie ukończenia kursu z zakresu żywienia dojelitowego.

Niekiedy w skład zespołu wchodzą także fizjoterapeuta, psycholog, farmaceuta, koordynator domowego żywienia dojelitowego – ich wyksztalcenia nie okreslono w dokumentach Narodowego Funduszu Zdrowia.

Obowiązki personelu medycznego

Lekarz

  • ocenia stan odżywienia pacjenta,
  • określa wskazania do leczenia żywieniowego
  • wybiera drogę dostępu i metodę żywienia najwłaściwszą dla pacjenta
  • zakłada zgłębnik do żywienia dojelitowego
  • ustala plan i program żywienia – w tym rodzaj diety
  • monitoruje stan kliniczny i metaboliczny pacjenta (w tym wizyty kontrolne nie rzadziej niż co trzy miesiące)
  • rozpoznaje i leczy powikłania terapii
  • prowadzi dokumentację lekarską
  • nadzoruje pracę personelu prowadzącego domowe żywienie dojelitowe
  • 24-godzinny kontakt telefoniczny z pacjentem.

Pielęgniarka

  • edukuje pacjenta/rodzinę/opiekunów
  • ocenia prowadzone leczenie i stan chorego na wizytach kontrolnych
  • ocenia dostęp do przewodu pokarmowego, zamawia i wysyła do domu chorego zlecone przez lekarza diety przemysłowe, leki, środki opatrunkowe
  • prowadzi dokumentację medyczną
  • pełni funkcję koordynatora pracy zespołu.

Farmaceuta (udział w zespole nie jest bezwzględnie wymagany)

  • zamawia i wysyła do domu chorego zlecone przez lekarza diety przemysłowych, leki, sprzęt, środki opatrunkowe
  • kontaktuje się z hurtowniami, producentami diet i sprzętu,
  • bierze udział w postępowaniach przetargowych.

Fizjoterapeuta (udział w zespole nie jest bezwzględnie wymagany)

  • wykonuje zabiegi fizjoterapeutyczne i rehabilitacyjne po zleceniu lekarskim z uwzględnieniem wskazań i przeciwwskazań zdrowotnych do wprowadzenia terapii.

Psycholog (udział w zespole nie jest bezwzględnie wymagany)

  • stawia diagnozę psychologiczną
  • prowadzi psychoterapię
  • a także udziela pomocy psychologicznej.

Koordynator

  • koordynuje pracę ośrodka prowadzącego domowe żywienie dojelitowe
  • zajmuje się koordynacją dostaw diet i sprzętu do domu chorego
  • kontaktuje się z chorym/rodziną/opiekunem.
Źródło:
  1. Domowe Żywienie Dojelitowe Pacjentów Dorosłych, red. Katarzyna Karwowska, Marek Kunecki, Anna Zmarzły, Wydawnictwo Continuo, Wrocław 2016

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.

Jeśli jesteś zainteresowany otrzymywaniem informacji o nowych publikacjach - zapisz się do naszego newslettera.

Zobacz także