Z czego wynika utrata masy ciała w chorobie nowotworowej i podczas leczenia nowotworów? Dlaczego niedożywienie jest niebezpieczne dla pacjenta onkologicznego? Na te pytania podczas niedawnego wystąpienia odpowiadała dr Katarzyna Zadka z Nestle Health Science.

  • Niedożywienie a masa ciała
  • Przyczyny niedożywienia w chorobie nowotworowej
  • Negatywne skutki niedożywienia dla pacjenta

Najprościej mówiąc, niedożywienie jest konsekwencją regularnego lub częstego niedostarczania organizmowi z pożywieniem odpowiedniej ilości energii i składników odżywczych, które są niezbędne, aby nasz organizm funkcjonował prawidłowo.

Niedożywienie może wynikać nie tylko z ubóstwa – jak zwykliśmy o nim myśleć najczęściej. Może być również pokłosiem problemów zdrowotnych, dolegliwości utrudniających przyjmowanie pokarmu, wreszcie nieodpowiedniej – niezaspokajającej potrzeb organizmu – diety. Dlaczego tak się dzieje?

– Gdy jesteśmy chorzy, często nasze zapotrzebowanie na składniki odżywcze rośnie i przewyższa nasze możliwości. Czasami w chorobie trudniej jeść i dostarczać sobie z pokarmem wszystkiego, czego potrzebuje organizm – tłumaczy dr Katarzyna Zadka z Nestle Health Science.

Z problemem niedożywienia często borykają się pacjenci z diagnozą chorób nowotworowych oraz w trakcie leczenia onkologicznego. Szczególnie często do niedożywienia dochodzi w przebiegu nowotworów w obrębie układu pokarmowego, głowy, szyi, płuc.

– Niedożywienie dotyka częściej osób starszych niż młodszych, a także częściej pacjentów w zaawansowanym stadium choroby niż w początkowym – dodaje dr Katarzyna Zadka.

Niedożywienie a masa ciała

Gdybyśmy mieli sobie wyobrazić osobę dotkniętą problemem niedożywienia, nasze pierwsze skojarzenie byłoby takie, że musi to być osoba wychudzona. Tymczasem to niekoniecznie musi być prawda. Osoby niedożywione najczęściej mają niedowagę, ale mogą mieć także prawidłową masę ciała. W niektórych przypadkach mogą nawet cierpieć na nadwagę lub otyłość.

– Takie osoby również mogą dotknąć niedobory białka czy witamin i będą również wymagały wsparcia żywieniowego. Niestety, ze względu na brak widocznego ubytku masy ciała, najczęściej wsparcia nie otrzymują – wyjaśnia dr Katarzyna Zadka z Nestle Health Science.

Przyczyny niedożywienia w chorobie nowotworowej

Dlaczego osoba, która przed chorobą nie miała problemów z odżywianiem, nagle zaczyna być zagrożona niedożywieniem? Z dwóch powodów. Jak wyjaśnia dr Katarzyna Zadka, po pierwsze choroba nowotworowa, a także leczenie onkologiczne zwiększają zapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze: białko i energię. Po drugie natomiast, choroba często stawia na drodze pacjenta dolegliwości, które utrudniają mu właściwe odżywianie. – Dzieje się to w wyniku szeregu zmian metabolicznych i różnych trudnych, nieprzyjemnych dolegliwości, które mogą towarzyszyć chorobie – wyjaśnia dr Katarzyna Zadka.

Przyczyny utraty masy ciała i rozwoju niedożywienia w chorobie nowotworowej

Jakie są więc najczęstsze przyczyny utraty masy ciała i rozwoju niedożywienia w chorobie nowotworowej?

  • Nowotwór ma negatywny wpływ na ośrodek głodu w mózgu. Oznacza to, że część pacjentów boryka się z przewlekłym brakiem apetytu. Zatem jedzą zbyt mało i zbyt rzadko.
  • Negatywny wpływ guza na tempo metabolizmu. Przekłada się on na zwiększony rozkład tkanek ciała, np. tkanki mięśniowej. Komórki nowotworowe wykorzystują bowiem nie tylko składniki odżywcze dostarczone z pożywieniem, ale również te, które są zgromadzone w naszym ciele.
  • Stan zapalny w chorobie nowotworowej ma charakter przewlekły. Jedną z jego konsekwencji jest zwiększenie zapotrzebowania organizmu na składniki odżywcze, np. na białko.
  • Złe samopoczucie ograniczające spożycie żywności. Pacjenci w chorobie nowotworowej i podczas jej leczenia mogą odczuwać nudności. Częste są również wymioty czy biegunki.
  • Jedną z dolegliwości utrudniającą jedzenie może być  także suchość w ustach czy obecność nadżerek w jamie ustnej.
  • Niektórzy pacjenci mają ponadto problemy z połykaniem, co utrudnia przyjmowanie pokarmu, wiąże się z dyskomfortem, przedłuża posiłek, ogranicza ilość spożywanego pokarmu.
  • Zmiany odczuwania smaku również mogą skutecznie zniechęcić do przyjmowania wartościowych pokarmów.
  • Zły stan psychiczny przekładający się na brak apetytu.
  • Trudności z trawieniem i wchłanianiem składników odżywczych.

Tak więc przyczyn pogorszenia stanu odżywienia pacjenta w chorobie nowotworowej i podczas leczenia onkologicznego może być wiele. Dolegliwości dotykają rożnych płaszczyzn funkcjonowania. – Im więcej tych czynników, tym szybciej może dojść do utraty masy ciała i rozwoju niedożywienia – uczula dr Katarzyna Zadka.

Na to wszystko nakłada się także wyższe zapotrzebowanie na składniki odżywcze w okresie leczenia, a szczególnie pooperacyjnym. Rekonwalescencja zatem zazwyczaj oznacza wzrost zapotrzebowania na białko. Stan odżywienia pacjenta w tym okresie jest szczególnie ważny, ponieważ wiele powikłań pooperacyjnych może wynikać pośrednio lub bezpośrednio z niedożywienia pacjenta.

Negatywne skutki niedożywienia dla pacjenta

– Wiele badań podkreśla liczne negatywne skutki niedożywienia. Nie warto tego bagatelizować i przyjmować, że utrata masy ciała jest nieodłącznym elementem leczenia onkologicznego – przekonuje dr Katarzyna Zadka.

Jakie mogą być skutki niedożywienia pacjenta:

  • pogorszenie pracy układu odpornościowego
  • pogorszenie pracy wszystkich narządów, w tym najważniejszych: wątroby, nerek, serca
  • utrata tkanki mięśniowej, która jest niezbędnym do życia rezerwuarem białka
  • zwiększone ryzyko zakażeń i powikłań, np. pooperacyjnych
  • obniżona tolerancja terapii onkologicznej
  • osłabiona odbudowa uszkodzonych komórek
  • pogorszenie ogólnego samopoczucia i sprawności
  • zwiększenie ryzyka depresji, ponownej hospitalizacji
  • gorsze rokowania
  • trudności z gojeniem się ran.

– Im lepszy jest stan odżywienia i mniejsza utrata masy ciała w okresie leczenia, tym wyższa może być skuteczność terapii onkologicznej. A na tym nam tak naprawdę zależy – podsumowała dr Katarzyna Zadka, zachęcając do regularnego kontrolowania masy ciała, a także natychmiastowego reagowania na wszelkie niepokojące i nagle zmiany masy ciała i zaburzenia odżywiania.

Czytaj także: Wpływ stanu odżywienia na szybkość gojenia ran

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.

 

Jeśli jesteś zainteresowany otrzymywaniem informacji o nowych publikacjach - zapisz się do naszego newslettera.