Leczenie onkologiczne może nieść za sobą szereg działań ubocznych w tym takich jak kserostomia i ból w jamie ustnej, które znacznie ograniczają lub uniemożliwiają spożywanie posiłków. Prezentujemy sposoby walki z tymi dolegliwościami.

  • Kserostomia – czyli suchość w jamie ustnej może mieć bolesne konsekwencje.
  • Jak walczyć z kserostomią?
  • Wsparcie żywieniowe pacjenta z kserostomią.

Na początek wyjaśnijmy, czym jest kserostomia. To trudno brzmiące słowo to nic innego jak suchość odczuwana w jamie ustnej. Choć wydaje się, że to przecież nic wielkiego, może ona znacznie obniżać jakość życia i utrudniać spożywanie posiłków. Ponadto, zwiększa prawdopodobieństwo pojawienia się bolesnych podrażnień czy owrzodzeń. Te z kolei obok suchości w ustach są częstymi następstwami chemioterapii oraz radioterapii skierowanej na okolice głowy i szyi.

Jak walczyć z kserostomią?

Na skutek radioterapii okolic głowy i szyi i niektórych rodzajów chemioterapii lub leków mogą zostać podrażnione ślinianki. W efekcie, produkują mniej śliny lub jest ona gęsta i lepka. Niewątpliwie znacznie utrudnia to jedzenie i połykanie.

W walce o lepsze samopoczucie bardzo istotna jest prawidłowa higiena jamy ustnej. Zalecane jest obfite płukanie ust wodą i stosowanie płynów do płukania czy żeli zwiększających nawilżenie. Konieczne jest także zwiększenie ilości płynów, a także częstotliwości ich spożywania.

Dobrym wyborem będzie woda, woda z cytryną czy herbata miętowa. Pomocne jest noszenie ze sobą butelki wody, aby zawsze móc napić się i nawilżyć jamę ustną. Pobudzające działanie ślinianek ma także stosowanie kostek lodu. Mogą być one przygotowane nie tylko z wody, ale także z soku z cytrusów albo naparu z mięty czy tymianku. Produkcję śliny stymulować będzie także żucie gumy bez cukru czy ssanie kwaśnych cukierków.

Zdecydowanie lepszym wyborem są miękkie potrawy lub te o konsystencji półpłynnej niż suche i lepkie. To dlatego trudności może sprawić jedzenie orzechów, herbatników, ciągnących słodyczy. Ponadto mięso będzie smakowało lepiej z dodatkiem sosu lub duszone.

Suchość w jamie ustnej zwiększają także cukier i kofeina, dlatego warto ich unikać. Co jeszcze można zrobić? Zadbać o odpowiednią wilgotność w pomieszczeniach, a zwłaszcza sypialni i starać się oddychać głównie przez nos, tak aby niepotrzebnie nie wysuszać jamy ustnej.

A co z bólem w jamie ustnej?

Przede wszystkim modyfikacji powinna ulec konsystencja spożywanych posiłków. Najlepiej aby były to miękkie pokarmy o delikatnej konsystencji jak np. jajecznica czy koktajle. Zalecane są posiłki gotowane, podawane z dodatkiem sosu, masła czy innego składnika ułatwiającego połykanie i w razie potrzeby odpowiednio rozdrobnione. Mniejsze kawałki, to mniejsze podrażnienia. Rozwiązaniem jest także picie przez słomkę, tak aby minimalizować kontakt żywności z bolesnym miejscem. Istotna jest także temperatura posiłków – najlepiej, aby były zimne lub w temperaturze pokojowej. Ponadto warto unikać produktów drażniących takich jak: owoce cytrusowe i soki, ostre potrawy z dodatkiem curry, chili, pieprzu, pomidory i ketchup, słone potrawy, surowe warzywa, chrupiące i ostre potrawy np.: granola, chipsy.

Żywność medyczna ważnym wsparciem

Jeśli spożywanie produktów stałych nie jest możliwe po konsultacji z lekarzem warto wprowadzić do menu wsparcie w postaci żywności medycznej np. Resource Protein. Ma ona płynną konsystencję i dostarcza energii i składników odżywczych potrzebnych do walki z chorobą. W przypadku gdy stosowanie produktów doustnych przestaje być możliwe ze względu na nasilenie bólu lekarz prowadzący powinien zaproponować czasowe zastosowanie żywienia dojelitowego. Wprowadzenie zgłębnika czy wytworzenie stomii odżywczej może w takiej sytuacji wspomóc osobę chorą dając jej szanse na dostarczanie do organizmu składników odżywczych.

Katarzyna Zadka

Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Stosować pod kontrolą lekarza. Resource Protein: Do postępowania dietetycznego w stanach niedożywienia i/lub w przypadku ryzyka niedożywienia, któremu może towarzyszyć zwiększone zapotrzebowanie na białko.

Tekst powstał we współpracy z:

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.

Jeśli jesteś zainteresowany otrzymywaniem informacji o nowych publikacjach - zapisz się do naszego newslettera.

Zobacz także