Zespół stopy cukrzycowej to jedno z najczęściej występujących powikłań cukrzycy. Jak go uniknąć? Jak pielęgnować stopy, aby uniknąć ryzyka powstania trudno gojących się ran i owrzodzenia?

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zespół stopy cukrzycowej definiuje jako obecność infekcji, owrzodzenia, destrukcji tkanek głębokich oraz neuropatii i niedokrwienia o różnym stopniu zaawansowania. Nasilony zespół stopy cukrzycowej, gdy proces chorobowy, może w skrajnych przypadkach prowadzić nawet do konieczności amputacji.

Zespół stopy cukrzycowej: rodzaje

Najczęściej w zespole stopy cukrzycowej dochodzi do owrzodzenia części podeszwowej lub grzbietowej stopy, któremu może towarzyszyć również jej deformacja. Są dwa rodzaje zespołu stopy cukrzycowej:

  • Niedokrwienny – występujący wraz z innymi czynnikami ryzyka miażdżycy, takimi jak podwyższone stężenie lipidów we krwi. Niedokrwienny zespół stopy cukrzycowej wiąże się z bardzo silnym bólem. Stopa jest chłodna, czucie nie jest zaburzone. Niedokrwiennemu zespołowi stopy cukrzycowej towarzyszy ryzyko choroby niedokrwiennej serca, zawału serca lub udaru mózgu
  • Neuropatyczny – występuje, gdy hiperglikemia trwała długo, a cukrzycy u pacjenta towarzyszą również inne powikłania (retinopatia, nefropatia). Wiąże się z uszkodzeniem nerwów. Neuropatycznemu zespołowi stopy cukrzycowej nie towarzyszy ból lub jest on niewielki. Oprócz zaburzeń czucia, cechą charakterystyczną tej odmiany zespołu stopy cukrzycowej jest owrzodzenie na podeszwie stopy przy jej prawidłowej ciepłocie. Tętno jest wyczuwalne.

Zespół stopy cukrzycowej: uszkodzenia, owrzodzenia, rany

Obciążanie stóp, niewłaściwe obuwie prowadzą do rozwoju modzeli, odcisków, a w konsekwencji ranek i owrzodzeń.
Powstałe rany nieuchronnie kolonizują różne drobnoustroje, co z kolei prowadzi do zakażenia. A ono może się rozprzestrzenić na głębokie tkanki, nawet sięgnąć kości.  Rany w zespole stopy cukrzycowej są trudne do wygojenia, dlatego chory powinien ich unikać,.
W profilaktyce zespołu stopy cukrzycowej bardzo istotnej jest oczywiście dbanie o poziom glikemii i całościową kontrolą nad cukrzycą.  Prewencja powstawania stopy cukrzycowej to przede wszystkim wczesne rozpoznanie choroby i osiągnięcie prawidłowego wyrównania poziomu glukozy we krwi.

– Po pierwsze : dobra kontrola glikemii i odpowiednie leczenie z puntu widzenia diabetologicznego. Jeśli ta część leczenia jest spełniona, unikamy w ten sposób rozwoju powikłań, prowadzących do zespołu stopy cukrzycowej. Hamujemy rozwój polineuropatii cukrzycowej,. Mamy także pod kontrolą zmiany naczyniowe – wyjaśnia lek. Marcin Tusiński, chirurg z Centrum Leczenia Ran Szpitala św. Róży w Krakowie w rozmowie z portalem Medycyna Praktyczna.  Ponadto, ważne, aby utrzymywać prawidłowe wartości ciśnienia tętniczego i stężenia cholesterolu – czynniki te mają bezpośredni wpływ na rozwój zmian miażdżycowych.

Świadomość pacjenta: jak prawidłowo dbać o stopy?

Ważna jest świadomość pacjenta co do własnych stóp. Żeby miał świadomość jak dobrać odpowiednie obuwie, jak prowadzić czynności pielęgnacyjne. A jeśli to niemożliwe, aby chory udał się do gabinetu podologicznego, gdzie zostaną mu zaproponowane odpowiednie obuwie, odpowiednie wkładki dystrybuujące nacisk na powierzchnie podeszwy. Chodzi o to, aby nie dochodziło do rozwoju najczęściej drobnych, trywialnych ran, które potem stanowią zarzewie, kaskadę rożnych zmian prowadzących do infekcji, zakażenia, destrukcji kości, mogących skutkować wręcz amputacją – tłumaczy dr Tusiński.

Na czym polega właściwa pielęgnacja stóp cukrzyka?

Przede wszystkim chory powinien być świadom, że właściwa pielęgnacja stóp zmniejsza ryzyko wystąpienia zespołu stopy cukrzycowej i pozwala na uniknięcie niebezpiecznych powikłań.

Najważniejsze zasady pielęgnacji stóp u osoby chorej na cukrzycę:

  1. Regularna kontrola wizualna stóp – należy zwrócić uwagę na pęknięcia, odciski, rogowacenie, zmiany zabarwienia skóry.
  2. Odpowiednia higiena stóp – stopy należy myć codziennie w ciepłej wodzie, unikać ich moczenia – powoduje macerację skóry. Stopy należy dokładnie osuszać, a do pielęgnacji stosować kremy natłuszczające, najlepiej z mocznikiem. Nagniotków i odcisków nie wolno usuwać chemicznymi środkami, w razie konieczności zrogowaciała skórę można zetrzeć pumeksem bądź tarką do stóp – najlepiej udać się do gabinetu chirurgicznego, bądź podologicznego. Niewskazane jest moczenie stóp w nadmanganianie potasu, szarym mydle i korze dębowej. codzienna zmiana rajstop, skarpet – najlepiej wykonanych z włókien naturalnych.
  3. Wygodne i dopasowane obuwie – zapobiega deformacji stopy.
  4. Przeciwwskazane jest chodzenie boso, gdyż stanowi ono ryzyko urazu i ułatwia zakażenia grzybicze
  5. Prawidłowe obcinanie paznokci – paznokcie należy obcinać równo z czubkiem palca, zbyt głębokie obcięcie może skutkować wrastaniem paznokcia i powstawaniem ran
  6. Umiarkowany wysiłek fizycznie – ćwiczenia stopy, spacery poprawiają ukrwienie i unerwienie stóp odciążanie stóp – wskazane jest poruszanie się o kulach w razie zaobserwowania skaleczenia, rany lub owrzodzenia należy udać się do diabetologa
Źródła:
  1. http://diabetologiawpolsce.pl/zespol-stopy-cukrzycowej/
  2. https://diabetologia.mp.pl/ekspert/zdaniem_eksperta/239586,jak-zapobiegac-rozwinieciu-sie-zespolu-stopy-cukrzycowej

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.

Jeśli jesteś zainteresowany otrzymywaniem informacji o nowych publikacjach - zapisz się do naszego newslettera.