Dysfagia czyli zaburzenia połykania w chorobach neurologicznych
Dysfagia, czyli zaburzenia połykania, dotyka wielu pacjentów z chorobami neurologicznymi. Jakie są jej objawy, jak wygląda badanie dysfagii i jakie są niebezpieczeństwa związane z zaburzeniami połykania?
- Objawy dysfagii
- Przyczyny dysfagii
- Na czym polega badanie pacjenta z dysfagią?
- Dysfagia – testy podawania płynów i posiłków
- Badania zlecane przy dysfagii
Zazwyczaj dopóty, dopóki nie zaczynamy mieć kłopotów z połykaniem, nie zastanawiamy się, jak skomplikowany to proces. Przełknięcie kęsa potrawy wymaga koordynacji pracy wielu mięśni, a także prawidłowego impulsu z układu nerwowego, który pozwoli te mięśnie skoordynować.
Sam akt połykania również jest dosyć skomplikowany i składa się z fazy ustnej, gardłowej i przełykowej. Tylko początek tej czynności jest zależny od woli. Zaburzenia połykania, czyli dysfagia, o podłożu neurogennym dotyczy fazy ustnej i gardłowej przełykania.
Zaburzenia połykania są dość groźną dolegliwością. Dysfagia może być bowiem przyczyną zachłystowego zapalenia płuc, a także odwodnienia czy niedożywienia. Zdarza się bowiem, że pacjenci dotknięci dysfagią unikają jedzenia i przyjmowania płynów. Cichymi towarzyszami dysfagii są lęk, depresja a także wykluczenie społeczne.
Objawy dysfagii
Problemy z przełykaniem na tle zaburzeń pracy układu nerwowego objawiają się:
- trudnościami w połykaniu pokarmu
- krztuszeniem się i kaszlem podczas połykania
- nadmiernym ślinieniem się z powodu niezdolność do przełknięcia śliny
- uczuciem zalegania pokarmu w gardle;
- cofaniem się pokarmu lub płynów przez nos.
Dysfagia może się pojawić w przebiegu wielu chorób o podłożu nerwowym. Należą do nich:
- udar mózgu
- choroba Parkinsona
- choroba Alzheimera
- stwardnienie rozsiane – SM
- stwardnienie zanikowe boczne – SLA
- urazy mózgu
- zespół Guillaina-Barrégo
- polyneuritis cranialis
- zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego
- ataksje rdzeniowo-móżdżkowe
- rdzeniowy zanik mięśni – SMA
- miastenia
- zapalenie wielomięśniowe, zapalenie skórno-mięśniowe,
- wtrętowe zapalenie mięśni
- dystrofie mięśniowe, np. dystrofia miotoniczna, oczno-gardłowa
- nowotwory mózgu.
Przyczyny dysfagii
Zaburzenia połykania może spowodować szereg czynników. Poniżej wymieniamy najważniejsze:
- zespół opuszkowy i zespół rzekomoopuszkowy
- uszkodzenia nerwów czaszkowych
- zaburzenia transmisji nerwowo-mięśniowej
- osłabienie siły mięśniowej
- zaburzenia ruchowe takie jak dystonia
- zaburzenia precyzji a także planu ruchu, koordynacji poszczególnych faz połykania czy zaburzenia koordynacji połykania oddychania
- nieprawidłowa postawa chorych związana ze schorzeniami układu nerwowego,
- zaburzenia funkcji poznawczych.
Na czym polega badanie pacjenta z dysfagią?
Przede wszystkim pacjent lub jego opiekun powinni opowiedzieć lekarzowi dokładnie na czym polegają problemy z przełykaniem. W badaniu neurologicznym pacjenta z dysfagią lekarz skupia się na
- zbadaniu symetrii twarzy
- bada symetrię języka, jego ruchomość
- sprawdza zanik mięśni oraz fascykulacje
- bada ustawienie i ruchomość podniebienia
- sprawdza odruchy podniebienne i gardłowy
- a także obecność ruchów mimowolnych w obrębie twarzy,
Znaczenie mają także zaburzenie mowy, przede wszystkim dyzartria.
Czytaj także: Dyzartria – gdy aparat mowy nie działa prawidłowo
Dysfagia – testy podawania płynów i posiłków
Dysfagię można stwierdzić podczas testu płynów obojętnych. Polega on na obserwacji pacjenta po podaniu 90 ml wody. Gdy pacjent krztusi się, kaszle, a także gdy występują zaburzenia koordynacji między połykaniem a oddychaniem powinno się wykonać dodatkowo pomiar pulsoksymetrem.
Sprawność jedzenia u pacjenta ocenia się za pomocą testów, np. Testu Oceny Procesu Jedzenia.
Badania zlecane przy dysfagii
Badanie, które lekarz może zlecić pacjentowi z dysfagią:
- wideoendoskopowe badanie połykania
- endoskopia
- wideofluoroskopia
- scyntygraficzne badanie motoryki przełyku
- pH-metria
- manometria przełyku
- pomiar impedancji
- badanie endosonograficzne.
- biopsja
- tomografia komputerowa
- rezonans magnetyczny głowy
- elektromiografia
- elektroneurografia.
Czytaj także: Zaburzenia połykania czyli dysfagia. Sposób na podawanie płynów
Źródła:
- „Zaburzenia połykania w chorobach układu nerwowego — diagnostyka i leczenie” – Sławomir Budrewicz, Natalia Madetko, Magdalena Koszewicz
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.
