Badanie sytuacji zawodowej osób niepełnosprawnych

1,2 mln osób niepełnosprawnych w wieku aktywności zawodowej nie pracuje – tak wynika z przygotowanego przez Fundację Aktywizacja raportu. Jak radzą sobie na rynku pracy ci, którzy podjęli zatrudnienie?

W ogólnopolskim badaniu sytuacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami przeprowadzonym przez Fundację Aktywizacja, uczestniczyły 564 osoby. W nieznacznej większości kobiety (56%). Badanie miało formę ankiety rozesłanej do jej podopiecznych.

Co pokazała ankieta?

Wpływ rodzaju niepełnosprawności na zatrudnienie

Z raportu wynika., że osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności częściej podejmowały zatrudnienie w oparciu o samodzielnie pozyskaną ofertę pracy (14%) niż przedstawioną przez Fundację (10,3%). Z kolei osoby ze stopniem lekkim częściej podejmowały pracę na podstawie oferty  Fundacji (14,1% do 11%).  Co to oznacza?

– Trudności w pozyskaniu pracy przez osoby z tej grupy często są wynikiem polityki zatrudnieniowej; opartej w znacznej mierze na przesłankach finansowych i związanego z nimi niskiego dofinansowania do wynagrodzeń dla tej grupy. Pracodawcy często chętniej zatrudniają spośród osób z orzeczeniem o stopniu umiarkowanym lub znacznym. Czyli te, które mają relatywnie małe problemy wynikające z niepełnosprawności, a wpływające na efektywność pracy, a wysokość dofinansowania do ich wynagrodzenia jest znacznie wyższa niż w przypadku stopnia lekkiego – tłumaczy Fundacja Aktywizacja.

Wykształcenie

Osoby z wyższym wykształceniem częściej pozyskiwały oferty pracy samodzielnie (38,3%). Z kolei osoby z wykształceniem zawodowym i podstawowym częściej podejmowały zatrudnienie na ofertę przedstawioną przez Fundację. Odpowiednio: zawodowe – 19,4% do 13,8% i podstawowe – 6,5% do 2,4%. Zatem zasadny wydaje się wniosek, że im wyższe wykształcenie, tym większa łatwość w samodzielnym poszukiwaniu pracy.

Praca

Osoby które weszły na rynek pracy po zakończeniu udziału w programach aktywizacji zawodowej prowadzonych przez Fundację, pracują na bardzo różnych stanowiskach. Najczęściej są to zawody związane z pracą biurową, usługami i sprzedażą.

Warunki zatrudnienia

Rodzaj umowy – dominującą formą zatrudnienia jest umowa o pracę. Dotyczy to zdecydowanej większości osób (93%). Inne formy zatrudnienia pojawiają się sporadycznie.

Jeśli chodzi natomiast o zakres obowiązków – ten ustalony przy podpisywaniu umowy jest zgodny z faktycznie wykonywanymi zadaniami (odstępstwa są sporadyczne).

Wynagrodzenie

Zarobki osób niepełnosprawnych są niskie. Średnia deklarowana płaca jest nie tylko niższa od średniej krajowej, ale oscyluje wokół wynagrodzenia minimalnego. Przeprowadzona przez Fundację analiza wyraźnie pokazała, że sam fakt posiadania orzeczenia o niepełnosprawności jest kluczową determinantą wysokości wynagrodzenia. Nie mają znaczenia nie tylko stopień czy rodzaj posiadanej niepełnosprawności, ale również płeć czy wykształcenie.

Wśród osób zarabiających najniższe kwoty dominują osoby ze schorzeniami psychicznymi i z niepełnosprawnością sprzężoną.

– Za niepokojący można uznać fakt, że część badanych zadeklarowała zarobki niższe niż minimalna krajowa za pracę na pełen etat. (…) Warto w tym miejscu dodać, że podobny problem, widoczny w obszarze wysokości wynagrodzeń pracowników na rynku pracy w Polsce nie dotyczy tylko pracowników z niepełnosprawnością – tłumaczy Fundacja Aktywizacja.

Satysfakcja z pracy

Zdecydowana większość badanych jest zadowolona z pracy. Jednym z kluczowych czynników wpływających na stopień tego zadowolenia jest, poza atmosferą w samym miejscu pracy i rodzajem wykonywanych zadań, możliwość wyjścia z domu i kontakt z ludźmi. Warto w tym miejscu podkreślić, iż ta socjalizacyjna funkcja pracy jest niezwykle istotna w przypadku osób z niepełnosprawnościami. Przeciwdziała ona bowiem wykluczeniu i społecznej izolacji.

 

Źródło:

1. https://www.aktywizacja.org.pl/aktualnosci/5253-premiera-raportu-na-temat-losow-osob-z-niepelnosprawnosciami-na-rynku-pracy