Leczenie ARDS to skomplikowana, wielotorowa procedura obejmująca także terapię ułożeniową, nerkozastępczą, żywieniową i dokładne monitorowanie hemodynamiczne pacjenta.

Leczenie zespołu ostrej niewydolności oddechowej (ARDS) jest typowe dla ciężkich uszkodzeń płuc i ostrej niewydolności oddechowej. Skuteczność leczenia ARDS w dużej mierze zależy od prawidłowo prowadzonej terapii respiratorem, ale obejmuje również działania pozawentylacyjne, takie jak:

  • terapia ułożeniowa
  • monitorowanie hemodynamiczne
  • terapia nerkozastępcza
  • leczenie przeciwbakteryjne lub przeciwwirusowe.

Szerzej o leczeniu ARDS respiratorem piszemy tutaj: ARDS – leczenie respiratorem

Terapia ułożeniowa – na czym polega?

Jednym z pozawentylacyjnych sposobów leczenia ARDS jest terapia ułożeniowa, stosowana powszechnie u pacjentów z ostrym zapaleniem płuc, sprawdzająca się również w przypadku chorych na COVID-19.
Terapia ułożeniowa zakłada leczenie respiratorem, ale w sytuacji, gdy chory leży na brzuchu. Przynosi to szereg korzystnych efektów.

  1. Przede wszystkim wydzielina, która gromadzi się w drogach oddechowych, jest trudna do ewakuacji, gdy pacjent leży na plecach. Gdy ułoży się go na brzuchu, wydzielina spływa zgodnie z grawitacją i można ją wówczas łatwo odessać.
  2. Płyn, który przez uszkodzoną barierę pęcherzykowo-włośniczkową dostaje się do pęcherzyków płucnych gromadzi się w przestrzeni między włośniczką a pęcherzykami płucnymi. Gdy pacjenta ułoży się na brzuchu, siłami grawitacji ów płyn zaczyna spływać do przednich partii płuc pacjenta. Jest wówczas łatwiej eliminowany z tych przestrzeni przez tzw. pompę limfatyczną, która funkcjonuje w płucach. Układ limfatyczny wyciąga ten płyn i powoduje, że zostaje on usunięty do układu krążenia. Płuca stają się mniej nasączone wodą i lżejsze. Wówczas łatwiej otworzyć pęcherzyki płucne i łatwiej je wentylować.
  3. U pacjenta ułożonego na brzuchu przykręgosłupowe części płuc  stają się bardziej podatne na wentylację. Ciśnienia wytwarzane w tych partiach płuc stają się podobne do tych wytwarzanych w ich przedniej części. Sprawia to, że łatwiej je otworzyć i sprawić, że będą wentylowane.

Pacjent, który nie jest wentylowany na brzuchu, powinien być układany z wezgłowiem ułożonym wyżej o 30-40 stopni.

Leczenie ARDS – monitorowanie hemodynamiczne

Zespół ostrej niewydolności oddechowej wymaga monitorowania hemodynamicznego pacjenta, w szczególności:

  • układu sercowo-naczyniowego
  • ułożenia łożyska naczyniowego
  • funkcji skurczowej mięśnia lewej komory serca.

Na tak dokładną obserwację pozwalają nowoczesne metody dynamicznego monitorowania układu krążenia. Dają one również odpowiedź na pytanie, jaką ilość płynów pacjent powinien przyjmować. Dla lekarza to cenne wskazówki, w jaki sposób prowadzić płynoterapię. Zbytnie nawodnienie może spowodować przenikanie płynu do płuc i obniżanie skuteczności leczenia.

Odpowiednia gospodarka płynami w przypadku leczenia ARDS polega na znalezieniu równowagi między podawaniem mniejszej ilości płynów wpływającej pozytywnie na terapię, a doprowadzeniem do stanu, w którym z powodu niedostatecznej ilości płynów pacjent mógłby się załamać krążeniowo.

Ponadto monitorowanie hemodynamiczne pozwala dokładnie określić dawki środków wspomagających układ krążenia, tzw. katecholamin.

Leczenie ARDS – terapia nerkozastępcza

W leczeniu zespołu ostrej niewydolności oddechowej (ARDS) stosowana bywa również terapia nerkozastępcza. Czyli – w uproszczeniu – wspomaganie układu wydalniczego w taki sposób, by można było kontrolować ilość płynów wydalanych przez układ wydalniczy. To o tyle istotne, że w przebiegu wszystkich procesów, które prowadzą do ARDS-u, to właśnie układ wydalniczy najczęściej ulega uszkodzeniu. Gdy dochodzi do tzw. ostrego uszkodzenia nerek – wydalają one za mało lub w ogóle nie wydalają moczu.

Leczenie ARDS – terapia przeciwbakteryjna lub przeciwwirusowa

Kolejnym elementem postępowania terapeutycznego przy zespole ostrej niewydolności oddechowej jest prawidłowe leczenie przeciwbakteryjne lub przeciwwirusowe. Chodzi o podawanie pacjentowi odpowiednich leków: np. antybiotyków lub innych preparatów.

Leczenie ARDS – terapia żywieniowa

Nie bez znaczenia jest odpowiednie żywienie pacjenta z ARDS. Chodzi o to, by z jednej strony dostarczyć mu odpowiednich składników żywieniowych, a z drugiej nie obciążać go zanadto koniecznością eliminacji z organizmu np. zbyt dużej ilości dwutlenku węgla. Ponadto właściwe żywienie służy stworzeniu pacjentowi odpowiednich warunków, żeby jego organizm mógł się odbudowywać.

Inne aspekty leczenia ARDS

Elementów pozawentylacyjnych w leczeniu zespołu przewlekłej niewydolności oddechowej (ARDS) jest wiele. W terapii pacjenta, na wszystkie trzeba zwracać uwagę. Poza wskazanymi powyżej,  leczenie obejmuje również eliminację wszystkich dodatkowych okoliczności, które mogą powodować infekcje w jamie brzusznej czy w innych częściach organizmu. A także unikanie wszelkich sytuacji, które mogą pogarszać prawidłową wentylację, czyli np.: usuwanie płynu z jam opłucnowych czy zapobieganie nadmiernemu rozdęciu jelit, które będą przez przeponę uciskały na płuca i pogarszały wentylację.

Z uwagi na złożoność terapii, leczenie chorych z zespołem ostrej niewydolności oddechowej (ARDS) może przebiegać praktycznie wyłącznie w oddziale intensywnej terapii – w którym są możliwości monitorowania chorego, znajduje się odpowiedni sprzęt i gdzie pracuje personel przeszkolony w jego obsłudze i interpretacji wskazań.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook, Obserwuj Instagram.

Jeśli jesteś zainteresowany otrzymywaniem informacji o nowych publikacjach - zapisz się do naszego newslettera.